علی چگینی

مطالب اموزنده علمی و ورزشی

علی چگینی

مطالب اموزنده علمی و ورزشی

{"os":"1KB","

خرم‌آباد

خُرَم‌آباد بزرگترین شهر لرنشین، بیست و دومین شهر پرجمعیت ایران و مرکز استان لرستان است. جمعیت خرم‌آباد طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران ۳۴۸،۲۱۶ نفر بوده است. شهر در ارتفاع ۱۱۴۷،۸ متری از سطح دریا و در میان دره‌های زاگرس قرار دارد. ویکی‌پدیا

آب و هوا: ۲۵°C، مسیر باد جنوب شرقی با سرعت ۸ km/h، رطوبت ۲۶٪

جمعیت: ۳۳۳٬۹۴۵ (۲۰۰۶ م.) سازمان ملل متحد

زمان محلی: شنبه ۱۰:۳۲

ou":"http://reza21.persiangig.com/jaydari%203%20(1).jpg","rh":"jaydari.blogfa.com","ow":273,"th":160,"id":"1YY39AR2nzd4MM:","cr":3,"tu":"http://t3.gstatic.com/images?q\u003dtbn:ANd9GcRzgd-KruprKwmlWI3_DL2E37Vqjpd_eswRkTnpx4w1gCChRLYLw0BTGbHSDw","s":"","tw":237,"pt":"reza21.persiangig.com/jaydari%203%20(1).jpg","rt":0,"ru":"http://jaydari.blogfa.com/post-6.aspx","ml":{"366":{"bw":183,"o":0,"bh":160},"454":{"bw":227,"o":0,"bh":160},"278":{"bw":139,"o":0,"bh":160}},"oh":184}

خرم‌آباد

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پرش به: ناوبری، جستجو

برای دیگر کاربردها، خرم‌آباد (ابهام‌زدایی) را ببینید.

خرم‌آباد خُورمُووه - Xurrmoa

کشور	ایران
استان	لرستان
شهرستان	خرم‌آباد
بخش	مرکزی
نام(های) قدیمی	خایدالو شاپورخواست
سال شهرشدن	دوره عیلامیان^[۱]
مردم
جمعیت	۳۴۸،۲۱۶ سال ۱۳۹۰^[۲]
مذهب	شیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت	۶۲۳۳
ارتفاع از سطح دریا	۱۱۴۷٬۸
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۱۷٬۲^[۳]
میانگین بارش سالانه	۵۲۵٬۶
اطلاعات شهری
شهردار	یحیی عبدی بیرانوند^[۵]
ره‌آورد	نان ساجی، صنایع چوبی، کاک، گلیم، جاجیم، ترخینه
پیش‌شماره تلفنی	۰۶۶۱^[۴]
وبگاه	شهرداری خرم‌آباد
تابلوی خوش‌آمد به شهر
خُؤش اُمائِیت
خرم‌آباد روی نقشه ایران ۳۳°۲۹′۱۱″ شمالی ۴۸°۲۱′۲۰″ شرقی / ۳۳.۴۸۶۲۹۲° شمالی ۴۸.۳۵۵۴۶۵° شرقی / 33.486292; 48.355465مختصات: ۳۳°۲۹′۱۱″ شمالی ۴۸°۲۱′۲۰″ شرقی / ۳۳.۴۸۶۲۹۲° شمالی ۴۸.۳۵۵۴۶۵° شرقی / 33.486292; 48.355465

خُرَم‌آباد ( تلفظ ^{راهنما·اطلاعات}) (به لری: خُورمُووه «Xurrmoa») بزرگترین شهر لرنشین، بیست و دومین شهر پرجمعیت ایران و مرکز استان لرستان است. جمعیت خرم‌آباد طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران ۳۴۸،۲۱۶ نفر بوده است. شهر در ارتفاع ۱۱۴۷،۸ متری از سطح دریا و در میان دره‌های زاگرس قرار دارد. فاصله خرم‌آباد تا تهران ۴۹۰ کیلومتر است و به دلیل قرار گرفتن در مسیر تهران - جنوب دارای اهمیت ارتباطی و راهبردی است. آزادراه شماره پنج ایران از این شهر عبور می‌کند.
در محل کنونی خرم‌آباد از دوره عیلامیان شهری با نام خایدالو وجود داشته و شهر شاپورخواست به دستور شاپور اول ساسانی بر خرابه‌های آن و در حدود محل کنونی شهر ساخته شده است. آثار تاریخی به جای مانده نشان می‌دهد خرم‌آباد یکی از شهرهای مهم غرب ایران در دوره ساسانیان بوده و فلک‌الافلاک یا دژشاپورخواست از آثار به جای مانده دوره ساسانیان نماد شهر است. خرم‌آباد همچنین یکی از پایتخت‌های هزاراسپیان و آل حسنویه بوده است.
جاذبه‌های گردشگری تاریخی و طبیعی متعددی در سطح شهر خرم‌آباد وجود دارد که از آن جمله می‌توان به فلک‌الافلاک، مناره آجری، پل شکسته، گرداب سنگی، سنگ نبشته، آرامگاه باباطاهر و دریاچه کیو اشاره کرد به طوری که این شهر برای اولین بار در ایران از سوی دفتر منطقه‌ای سازمان ملل به عنوان یک شهر نمونه گردشگری انتخاب شده است.
شهرداری خرم‌آباد در سال ۱۳۰۵ تاسیس و این شهر پس از جدایی استان لرستان از خوزستان در سال ۱۳۰۴ به عنوان مرکز استان تعیین شد. گویش مردم خرم‌آباد، لری خرم‌آبادی است. وضعیت اشتغال در خرم‌آباد از شرایط مطلوبی برخوردار نیست و نرخ بیکاری در بین سنین ۱۹ تا ۲۴ سال ۳۵٬۵ درصد است.
صنایع و کارخانه‌های فعال کنونی در شهر عبارتند از پتروشیمی خرم‌آباد، شرکت پرس ایران و شرکت یخچال سازی بوژان. خرم‌آباد دارای ده بیمارستان، پنج کتابخانه عمومی، دو سینما، ده هتل، ده پارک درون‌شهری و شش مرکز آموزش عالی است.

محتویات

[نهفتن]

تاریخچه[ویرایش]

پیش از اسلام[ویرایش]

خایدالو[ویرایش]

خایدالو یکی از شهرهای مهم تمدن عیلام و نام باستانی شهر خرم‌آباد بوده^[۶] و گفته می‌شود شهر شاپورخواست به دستور شاپور اول ساسانی بر خرابه‌های آن ساخته شده‌است. از شهرهای بزرگ عیلام باستان می‌توان به خایدالو، سیمره و شوش اشاره کرد. اعتقاد اکثر صاحب نظران این است، که هستهٔ اولیهٔ شهر خرم‌آباد، شهر باستانی خایدالو بوده‌است. بسیاری از خاورشناسان معتقدند که این مکان با توضیحاتی که در متون مربوط به آشوریان باستان دربارهٔ شهر خایدالو آمده، مطابقت بسیاری دارد.^[۷]

در سال ۶۴۰ قبل از میلاد مسیح، آشور بانیپال پادشاه آشور، عیلام و شهر خایدالو را تصرف و دولت عیلام را نابود کرد. تمدن دیرینه عیلام و شهر خایدالو، پس از هزاران سال مقاومت در برابر اقوام نیرومندی چون سومری‌ها، اَکَدی‌ها، بابلی‌ها و آشوری‌ها از دشمن خود آشور شکست خورد.

شاپورخواست[ویرایش]

دژ شاپوری هسته شهر امروزی

بسیاری از محققان بر این عقیده هستند که شهر قدیمی شاپورخواست که به دستور شاپور یکم در دوره ساسانی و قرن نخست هجری بنا شده‌است در جنوب شهر خرم‌آباد قرار داشته و نام باستانی شهر خرم‌آباد کنونی در دوران ساسانیان شاپورخواست بوده‌است. در زمان حفر پناهگاه در طول جنگ ایران و عراق در اطراف مناره آجری در میدان شقایق آثاری از این شهر به دست آمد. احتمالاً مهمترین قسمت‌های این شهر در مکان محله قاضی‌آباد فعلی بوده که آسیاب و کانال‌های فاضلاب و آب رسانی نیز در این حفاری‌ها به دست آمده‌است. حدود شاپورخواست از شمال تا سنگ نوشته و از غرب کوه مدبه و شرق تا پل شاپوری می‌باشد. براساس متون مورخین اسلامی شاپورخواست یکی از شهرهای مهم این منطقه محسوب می‌شده و در طول این دوران از عمران و آبادانی برخوردار بوده‌است. دژ شاپورخواست نیز در زمان شاپور ساسانی ساخته شده‌است.^[۸]^[۹]
فردوسی در خصوص پایه‌گذاری شاپورخواست به دستور شاپور یکم که گویا آن زمان جزیی از خوزستان بوده^[۱۰] این چنین می‌گوید :^[۱۱]

زبهر اسیران یکی شهر کرد		جهان را از آن بوم پر بهر کرد
کجا؟ خرم‌آباد بُـد نام شهر		وز آن بوم خرم کرا بود بهر

پس از اسلام[ویرایش]

نام شاپورخواست در کتاب‌های قدیمی تا سال ۶۲۲ هجری (اوایل قرن هفتم) قابل رویت است اما پس از قرن هشتم تنها می‌توان نام خرم‌آباد را مشاهده کرد. احتمالاً در اواخر قرن هفتم هجری شهر شاپورخواست به کلی ویران و خالی از سکنه شده و مردم آن به قسمت غربی قلعهٔ فلک الافلاک که از لحاظ داشتن آب فراوان و موقعیت مناسب تر و همچنین امنیت، برتری داشت نقل مکان کردند، در حقیقت فلک الافلاک در این زمان هسته اصلی شهر خرم‌آباد فعلی را تشکیل داد و موجب شکل گیری آن در این منطقه شده است. البته به نظر می‌رسد که آب شهر شاپورخواست از طریق نهری که از قسمت شرقی شهر می‌آمده تأمین می‌شده‌است که شاید خشک شدن این نهر عامل ترک این منطقه شده‌است. عوامل متعددی دیگری چون موقعیت سیاسی، ارتباطی و جغرافیایی در شکل‌گیری شهر خرم‌آباد دخیل بوده‌است.^[۱۲]

از آثار قدیمی این بخش از شهر می‌توان به قبرستان قدیمی آن اشاره کرد که مقبره زیدابن علی در آن واقع شده‌است که بنابر متون تاریخی زین ابن علی درگزینی در سال ۵۲۷ وزیر طغرل دوم سلجوقی بوده و در شاپورخواست به دار آویخته شده‌است. همچنین آرامگاه باباطاهر که برخی آن را مقبره باباطاهر عریان ذکر می‌کنند. این قبر براساس شواهد باستان‌شناسی متعلق به دوره سلجوقی می‌باشد که در دوره‌های بعد مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته‌است. در این دوره قلعه هسته توسعه شهر بوده که براساس ساختار طراحی محدوده شهر از طرف قلعه با محله‌های کوچک و خیابان‌های منحنی شکل در حال توسعه در مسیر شمال غربی بوده‌است.

حمدالله مستوفی در سال ۷۴۰ هجری قمری درباره خرم‌آباد می‌نویسد:

خرم‌آباد شهری نیک بوده، اکنون خراب است.

در دوران حکومت آل حسنویه خرم‌آباد به عنوان پایتخت این سلسله در نظر گرفته شد و در دوران ملوک الطوایفی نیز این شهر یکی از پایتخت‌های هزاراسپیان بود.^[۱۳]

پایتخت اتابکان لر[ویرایش]

خرم‌آباد پایتخت اتابکان لر کوچک

اتابکان لر کوچک سلسله کوچکی از اتابکان لرستان هستند که در فاصلهٔ سال‌های ۵۸۰ تا ۱۰۰۶(ه. ق) در قسمت‌های شمالی و غربی لرستان ناحیه لر کوچک حکومت می‌کرده‌اند. امرای این سلسله از اعتاب شجاع‌الدین‌خورشید، مؤسس سلطنت لر کوچک بوده‌اند و آخرین حاکم لر کوچک به دست شاه عباس یکم صفوی کشته و سلسله اتابکان لر منقرض گردید.^[۱۴]^[۱۵]

دوره صفویان[ویرایش]

خرم‌آباد در زمان حکومت صفویان و پس از انقراض سلسله اتابکان لرستان اهمیت خود را حفظ کرد، صفویان در دوره حکومت خود به آبادانی خرم‌آباد اهمیت دادند. از جمله اقدامات مهم می‌توان به احداث پلی مهم در خرم‌آباد اشاره کرد که به نام پل صفوی مشهور است، پل صفوی به شماره ۲۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.^[۱۶]^[۱۷] در دوره حکومت صفویان مسجد جامع خرم‌آباد نیز ساخته شد، این مسجد در سال ۹۷۰ هجری قمری و به دستور شاه تهماسب یکم ساخته شد و در سال ۱۱۱۰ قمری به دستور شاه سلطان حسین و در دوره کریم خان زند مرمت شد. این مسجد جامع پس از سال ۱۳۲۲ به حوزه علمیه تبدیل شد.^[۱۸] در دوران صفوی خرم‌آباد مرکز حکومتی والی لرستان فیلی شد. پس از این دوره و در اثر حمله سپاه عثمانی به غرب ایران شهر خرم‌آباد تقریباً ویران شد.

دوره قاجار[ویرایش]

اعدام سران عشایر در خرم‌آباد، هم‌زمان با آغاز حکومت رضاشاه پهلوی

شهر خرم‌آباد در دوره قاجار به محله‌های اطراف قلعه فلک‌الافلاک محدود بوده است. محله‌هایی مانند، پشت بازار، درب دلاکان و درب باباطاهر از جمله معروف‌ترین محلات شهر در زمان قاجار محسوب می‌شدند. بازار اصلی شهر در محله پشت بازار واقع بوده و شهر از لحاظ رشد و رونق در کسب و کار وضعیت نسبتاً خوبی داشته‌است. این دوره را می‌توان آغاز مهاجرت از شهرهای کوچک استان لرستان و روستاهای اطراف شهر به خرم‌آباد دانست. مهاجرت‌ها علاوه بر بالابردن جمعیت شهر باعث به وجود آمدن محله‌های جدید و توسعه محله‌های قدیمی شد.^[۱۹]^[۲۰] بارون دوید یکی از ماموران روسیه تزاری که در سال ۱۸۴۵ میلادی از خرم‌آباد دیدار کرده، شهر را دارای ۴ مسجد، ۸ گرمابه و ۱ محله یهودی نشین توصیف کرده‌است.^[۱۳]

دوره پهلوی[ویرایش]

شهرداری خرم‌آباد در زمستان ۱۳۰۲ و هم‌زمان با ورود نیروهای نظامی به شهر و شکست عشایر تشکیل شد و نخستین انجمن شهر نیز در سال ۱۳۰۶ متشکل از ۷ نفر تشکیل شد.^[۲۱]^[۲۲] ساختمان میرملاث در سال ۱۳۱۴ و به منظور استقرار شهرداری خرم‌آباد ساخته شد. این ساختمان در شمال شهر و در دامنه‌ای با شیب نسبتاً زیاد ساخته شد، دلیل نامگذاری آن به کاری گیری نقاشی‌های بدست آمده از غاری در نزدیکی خرم‌آباد با همین نام بود. ساختمان میرملاث پس از جابجایی شهرداری خرم‌آباد به ساختمان دیگری، به وزارت فرهنگ پهلوی تحویل شد و پس از مرمت، نگارخانه‌ای در آن برپا شد. این ساختمان در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.^[۲۳]

در دوران پهلوی ساختمان‌هایی جهت اصطبل و سربازخانه و ستاد لشکر ۵ ارتش در محدوده حصار ۱۲ برجی و قلعه فلک‌الافلاک احداث گردید که دو ساختمان از مجموعه ساختمان‌های مذکور در محوطه سپاه باقی‌مانده است و ساختمان دیگر که معروف به ساختمان اصطبل بود در سال ۱۳۷۸ توسط سپاه پاسداران تخریب گردید.^[۲۴]

جغرافیا و آب‌وهوا[ویرایش]

موقعیت[ویرایش]

اراک	بروجرد	کرمانشاه
الیگودرز		ایلام
	خرم‌آباد

اصفهان	اندیمشک	اهواز

آب و هوا[ویرایش]

خرم‌آباد مرکز شهرستان خرم‌آباد و استان لرستان است. این شهرستان از شمال به شهرستان سلسله، از شمال شرق به شهرستان بروجرد، از شرق به شهرستان‌های دورود و الیگودرز، از جنوب به شهرستان اندیمشک و از غرب و جنوب غرب به شهرستان‌های کوهدشت، دوره و پلدختر محدود می‌شود. خرم‌آباد در مختصات ۳۳٫۴۸ شمالی و ۴۸٫۳۵ درجه شرقی و در ارتفاع ۱۱۴۷،۸ متری از سطح دریا قرار دارد. این شهر دارای آب و هوایی مدیترانه‌ای معتدل و نیمه مرطوب است، و دارای میزان بارندگی بسیار، خصوصاً در بهار می‌باشد. وجود منابع آب‌های زیر زمینی و چشمه‌های درون شهر از نکات قابل توجه در جغرافیای شهر خرم‌آباد است.^[۲۵]

آلودگی هوا[ویرایش]

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، خرم‌آباد در سال ۲۰۱۴ میلادی در فهرست بیست شهر آلوده جهان قرار گرفت که مهمترین دلیل قرارگیری در این فهرست وجود ذرات معلق و آلایندهای مختلف بوده است. آلودگی هوا در خرم‌آباد نسبت به قبل ۱۰ برابر بیشتر شده است.^[۲۶]

کوه‌ها[ویرایش]

خرم‌آباد یک شهر کوهستانی است و در میان یک دره شکل گرفته است. اطراف خرم‌آباد را کوه‌هایی با شرایط تقریباً یکسان مسدود کرده است و تنها نقطه جنوبی شهر در دشتی به نام کرگاه شرقی قرار گرفته است. این شهر از شمال به کوه کمره‌سی، از غرب به سفیدکوه و از شرق به کوه مدبه محدود می‌شود. هم‌اکنون طرحی در حال اجرا بر روی کوه مدبه در شرق خرم‌آباد که شامل ایجاد مسیر دسترسی آسفالت، فضای سبز، هتل و باغ‌وحش می‌باشد.^[۲۷]

خرم‌آباد از فراز کوه مدبه

رودخانه[ویرایش]

رودخانه درون شهری خرم‌آباد به نام خرم‌رود از به هم پیوستن دو رود دیگر در مرکز شهر به وجود آمده است. یک رود از سمت شرق به شهر وارد شده و رود دیگر از سمت شمال به شهر وارد می‌شود و در نزدیکی پل صفوی در مرکز خرم‌آباد به هم می‌پیوندند و خرم‌رود را تشکیل می‌دهند. نام قدیمی این رودخانه گلال بوده و در زبان لری به معنی رودخانه است.
از سال ۱۳۸۷، شهرداری خرم‌آباد در حال ساماندهی و لایروبی این رودخانه است اما همچنان وضعیت آن مطلوب نیست.^[۲۸]

تغییرات دما[ویرایش]

میانگین دما و بارش برای آب و هوای خرم آباد

ژانویه

فوریه

مارس

آوریل

مه

ژوئن

ژوئیه

اوت

سپتامبر

اکتبر

نوامبر

دسامبر

دمای بیشینه (°C)

۱۰٫۹

۱۳٫۳

۱۷٫۵

۲۲٫۶

۲۸٫۹

۳۶٫۰

۳۹٫۵

۳۹٫۱

۳۵٫۰

۲۷٫۷

۱۹٫۷

۱۳٫۱

۲۵٫۳

دمای کمینه (°C)

۰٫۱

۱٫۴

۴٫۶

۸٫۳

۱۱٫۹

۱۵٫۴

۱۹٫۵

۱۸٫۷

۱۴٫۱

۱۰٫۰

۵٫۵

۱٫۸

۹٫۳

بارش (mm)

۸۶٫۰

۷۳٫۱

۸۲٫۵

۷۱٫۶

۳۶٫۵

۰٫۳

۰٫۱

۰٫۲

۱٫۲

۲۳٫۵

۵۴٫۳

۸۳٫۶

۵۱۲٫۹

روزهای بارانی

۱۱٫۴

۱۰٫۴

۱۲٫۷

۱۰٫۹

۶٫۱

۰٫۸

۰٫۶

۰٫۴

۰٫۵

۴٫۴

۸٫۲

۱۰٫۲

۷۶٫۶

رطوبت (٪)

۶۹٫۰

۶۴٫۰

۵۸٫۰

۵۴٫۰

۴۳٫۰

۲۸٫۰

۲۴٫۰

۲۵٫۰

۲۸٫۰

۳۹٫۰

۵۵٫۰

۶۶٫۰

۴۶

دما

۱۰٫۹

۰٫۱

۱۳٫۳

۱٫۴

۱۷٫۵

۴٫۶

۲۲٫۶

۸٫۳

۲۸٫۹

۱۱٫۹

۳۶٫۰

۱۵٫۴

۳۹٫۵

۱۹٫۵

۳۹٫۱

۱۸٫۷

۳۵٫۰

۱۴٫۱

۲۷٫۷

۱۰٫۰

۱۹٫۷

۵٫۵

۱۳٫۱

۱٫۸

ژانویه

فوریه

مارس

آوریل

مه

ژوئن

ژوئیه

اوت

سپتامبر

اکتبر

نوامبر

دسامبر

بارش

۸۶٫۰

۷۳٫۱

۸۲٫۵

۷۱٫۶

۳۶٫۵

۰٫۳

۰٫۱

۰٫۲

۱٫۲

۲۳٫۵

۵۴٫۳

۸۳٫۶

ژانویه

فوریه

مارس

آوریل

مه

ژوئن

ژوئیه

اوت

سپتامبر

اکتبر

نوامبر

دسامبر

منبع: سرویس اطلاعاتی آب و هوای جهان^[۲۹]

مردم شناسی[ویرایش]

تغییرات جمعیت شهر خرم‌آباد ^[۳۰]

جمعیت شهر خرم‌آباد طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران برابر با ۳۴۸،۲۱۶^[۲]^[۱]^[۳۱]، جمعیت شهرستان خرم‌آباد برابر با ۵۲۱،۹۶۴ نفر^[۱] نفر و مساحت شهر ۶،۲۳۳ متر مربع است. اهالی خرم‌آباد جزئی از مردم لر به شمار می‌آیند. خرم‌آباد بزرگترین شهر لرنشین ایران است.

رشد جمعیت[ویرایش]

نرخ رشد جمعیت شهر در سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۵ خورشیدی ۴٫۴ درصد و به جمعیت شهر ۲۰۹۰۲ نفر افزوده شد طی سالهای ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۵، تعداد ۴۵۳۳۴ نفر به جمعیت شهر اضافه شد و در سال ۱۳۵۵ جمعیت شهر به ۱۰۴۹۱۲ نفر رسید. در این دوره جمعیت خرم‌آباد دارای رشد متوسطی برابر ۸٫۵ درصد بوده است. در سال ۱۳۶۵ جمعیت شهر بالغ بر ۲۱۳۹۶۰ نفر بود.^[۳۲]
رشد جمعیت در شهر خرم‌آباد به عوامل متعددی وابسته بوده که مهمترین آنها مهاجرت و رشد طبیعی است. آمارها نشان می‌دهد که جمعیتی در حدود ۲۲۸۱۰ میان سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۵ خورشیدی به این شهر مهاجرت و در آن ساکن شده‌اند که ۴۶٫۵ درصد آنان از سایر استانها، ۲۸٫۶ درصد از شهرستانهای دیگر استان لرستان و ۲۳٫۷ درصد از آبادی‌های شهرستان وارد شهر شده‌اند. این روند مهاجرت در سال‌های اخیر شتاب بیشتری گرفته است و این مهاجرت دلایل مختلفی دارد که از آن جمله می‌توان به وجود مراکز اقتصادی، سیاسی، نظامی در خرم‌آباد و وضعیت نامطلوب امکانات در سایر مناطق شهری و روستایی شهرستان اشاره کرد.^[۳۲]
یکی دیگر از عوامل رشد جمعیت قرار گیری روستاهای اطراف در محدوده شهر است. خرم‌آباد در مسیر توسعه فیزیکی روستاهای متعددی را در خود جذب کرده بگونه‌ای که اکنون بخشی از شهر محسوب می‌شوند. روستاهای پشته سپهوند و پشته حسین‌آباد از دهستان کرگاه شرقی در سال ۱۳۵۵ به خرم‌آباد پیوستند این روند با پیوستن اسبستان، دره گرم و فلک‌الدین به محدوده قانونی شهر ادامه یافت روستای مذکور در هنگام الحاق حدود ۱۴۹۴۶ نفر به جمعیت شهر افزوده‌اند که هم اکنون با توجه به توسعه این محله‌ها جمعیت بیشتری را در خود جای داده‌اند.^[۳۲]

جهت برآورد جمعیت شهر خرم‌آباد در سال ۱۴۰۰ از ۳ پیش فرض استفاده شده است که عبارتند از:^[۳۲]

جمعیت شهر با نرخ رشد فعلی رشد خواهد کرد.
رشد جمعیت کاهش خواهد یافت و با نرخ ۲٪ رشد جمعیت صورت خواهد گرفت.
رشد جمعیت شدیدتر خواهد شد و نرخ رشد جمعیت معادل ۳٪ خواهد بود.

با در نظر گرفتن پیش فرض اول جمعیت شهر خرم‌آباد در سال ۱۴۰۰ به مرز ۵۰۰ هزار نفر خواهد رسید. در پیش فرض دوم جمعیت شهر خرم‌آباد در سال ۱۴۰۰، ۴۴۷۵۸۱ نفر خواهد شد و در پیش فرض سوم جمعیت شهر به ۵۷۲ هزار نفر خواهد رسید.^[۳۲]

**هرم جمعیتی خرم‌آباد در سال ۱۳۸۵**
مردان	سن	زنان
۱٬۶۳۰	۶۵+	۱٬۴۴۱
۴۷۰	۶۰-۶۴	۵۲۸
۷۰۷	۵۵-۵۹	۸۱۶
۱٬۰۹۷	۵۰-۵۴	۱٬۱۷۳
۱٬۴۹۸	۴۵-۴۹	۱٬۵۲۹
۱٬۶۲۶	۴۰-۴۴	۱٬۸۰۷
۲٬۲۰۹	۳۵-۳۹	۲٬۴۷۱
۲٬۴۶۳	۳۰-۳۴	۲٬۹۷۵
۲٬۷۲۶	۲۵-۲۹	۳٬۷۴۴
۸٬۶۱۲	۲۰-۲۴	۵٬۲۷۴
۴٬۱۳۱	۱۵-۱۹	۳٬۲۴۱
۱٬۶۴۲	۱۰-۱۴	۱٬۶۵۳
۸۳۰	۵-۹	۸۱۵
۵۳۱	۰-۴	۵۳۱

زن لر در حال بافتن گلیم، موزه فلک‌الافلاک

اقوام[ویرایش]

ساکنان خرم‌آباد را می‌توان به طور کلی بخشی از مردم فیلی به شمار آورد. فیلی‌ها خود بخشی از مردم لر به شمار می‌آیند^[۳۳] اما اصالت آنها به مردم کرد باز می‌گردد.^[۳۴] علی‌اکبر دهخدا نیز مردم خرم‌آباد را بخشی از طوایف فیلی معرفی می‌کند.^[۳۵] برخی ایل‌های ساکن خرم‌آباد مانند باجلوندها^[۳۶]^[۳۷] و بیرانوندها^[۳۷] اصالتی کردتبار دارند.^[۳۷]

گویش خرم‌آبادی[ویرایش]

نوشتار اصلی: لری خرم‌آبادی

لری خرم‌آبادی گویش اصلی ساکنان خرم‌آباد و یکی از گویش‌های اصلی زبان لری است ^[۳۸]^[۳۹] خرم‌آباد یکی از مراکز مهم گویشوران لری شمالی است. ^[۴۰] این گویش نزدیکترین گویش زبان لری به زبان کردی است ^[۴۰] و با لکی و کردی جنوبی به عنوان همسایگان قدیمی در عین تفاوت دارای قرابتهای زبانی بسیاری است.

اقلیت‌های مذهبی[ویرایش]

یهودیان[ویرایش]

ورود یهودیان به خرم‌آباد به سال ۸۰۰ هجری قمری باز می‌گردد. قبل از سال ۱۲۸۸ جمعیت خرم‌آباد ۱۵ هزار نفر و خانه‌های مهم این شهر هفتاد و دو عدد بوده که از این تعداد ۳۰ دستگاه از عمارت‌های مهم به یهودیان این شهر اختصاص داشته است. در دهه ۱۳۰۰ جمعیت یهودیان کاهش یافت در این دوره تقریباً تعداد یهودیان هزار نفر گفته شده است. تا قبل از خلع سلاح لرستان به دست علی رزم آرا، شهر خرم‌آباد دارای دو محله بزرگ به نام‌های، پشت بازار و درب‌دلاکان بود، یهودیان خرم‌آباد در محله درب‌دلاکان و در کوچه‌ای که به کوچه یهودیان شهرت داشته ساکن بوده‌اند. مشاغل عمده یهودیان در خرم‌آباد، بزازی، باغداری، زرگری و طبابت بوده است. گورستان یهودیان خرم‌آباد در منطقه‌ای به نام گورجیدو (گورستان جهودان) در کنار حوض موسی قرار داشته است، این گورستان امروز به محله‌ای مسکونی به نام کوی فلسطین تبدیل شده است. گویش یهودیان خرم‌آباد، گویش لری خرم‌آبادی بوده است. یهودیان در خرم‌آباد دارای چندین کنیسه، مدرسه و یک حمام عمومی مستقل بوده‌اند.^[۴۱]

دراویش گنابادی[ویرایش]

از دیگر اقلیت‌های مذهبی در خرم‌آباد می‌توان به دراویش گنابادی اشاره کرد.^[۴۲] برخی پیروان این اقلیت مذهبی در خرم‌آباد به علت درویش بودن از کار خود برکنار شده‌اند.^[۴۳]^[۴۴] در روز ۹ مردادماه ۱۳۸۷ مسعود وحدت از سوی نورعلی تابنده، قطب دراویش، مجاز به اقامه نماز جماعت در شهرستان خرم‌آباد شد.^[۴۵] در مرداد ماه سال ۱۳۹۰ نیز اعلامیه‌هایی بر ضد دراویش گنابادی در سطح شهر خرم‌آباد توسط نیروهای بسیج منتشر شد.^[۴۶]

سرشناسان[ویرایش]

از مشاهیر سیاسی پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در خرم‌آباد می‌توان به هوشنگ اعظمی لرستانی اشاره کرد وی نقش پررنگی در مبارزات مسلحانه علیه حکومت پهلوی داشت.^[۴۷]همچنین می‌توان به سید حسن طاهری خرم‌آبادی و مهدی قاضی که نقش پررنگی در امور سیاسی شهر خرم‌آباد پس از انقلاب ۱۳۵۷ برعهده داشتند اشاره کرد.
از چهرهای سرشناس هنری و فرهنگی اهل خرم‌آباد می‌توان به وحید موسائیان کارگردان سینما، مسعود رایگان بازیگر تلویزیون و سینما و نصرالله کسرائیان اشاره کرد.
همچنین می‌توان به همایون بهزادی،^[۴۸] آرش کمالوند،^[۴۹] آرش میراسماعیلی، بیژن کوشکی،^[۵۰] غلام‌رضا محمدی، مرتضی سپه‌وند^[۵۱] و ناصر میرزایی^[۵۲] به عنوان چهرهای سرشناس ورزشی شهر خرم‌آباد اشاره کرد. رضا سقایی، محمد میرزاوند و فرج علیپور از هنرمندان موسیقی اهل خرم‌آباد هستند.

محله‌ها[ویرایش]

میدان گپ (بزرگ)، محله پشت بازار، هم‌زمان با جنگ جهانی دوم

خرم‌آباد امروزی ۳۷ محله، ۹ کوی و ۵ شهرک دارد. از جمله قدیمی‌ترین محله‌های شهر می‌توان به محله پشت بازار، درب دلاکان و درب باباطاهر اشاره کرد که در غرب شهر و در نزدیکی فلک‌الافلاک قرار گرفته‌اند.^[۲۰]^[۱۹] روند گسترش شهر پس از انقلاب ۵۷ دارای تغییراتی بوده که از آن جمله می‌توان به تبدیل گورستان جهودان در شرق شهر به محله‌ای مسکونی به نام کوی فلسطین اشاره کرد.^[۴۱] این گورستان متعلق به اقلیت یهودیان شهر خرم‌آباد بوده و آثار باستانی این اقلیت از جمله حوض موسی نیز در این منطقه قرار دارد.^[۴۱]
محله گل‌دشت از نظر وسعت بزرگترین محله شهر خرم‌آباد است و در جنوب این شهر واقع است. شمالی‌ترین محله شهر دره گرم و جنوبی‌ترین محله ماسور نام‌دارد. شمشیرآباد محله ورودی از سمت شرق و مرکز شرکت‌های مسافربری و باربری است. بسیاری از اداره‌ها و سازمان‌های دولتی شهر در بلوار ۶۰ متری و بلوار مدیریت در شمال شهر قرار دارند. مرکزی‌ترین محله‌های شهر که مراکز خرید نیز در آن واقع است عبارتند از سبزه‌میدان، شهدا، چهار راه بانک، چهار راه فرهنگ و مطهری.

ترابری[ویرایش]

آزادراه خرم‌زال[ویرایش]

نوشتار اصلی: آزادراه خرم‌زال

آزادراه خرم‌زال که با نام آزادراه خرم‌آباد - پل زال نیز شناخته می‌شود و عملیات ساخت آن از سال ۱۳۸۴ آغاز شده بود در حد فاصل دو شهر خرم‌آباد و اندیمشک به طول ۱۰۴ کیلومتر قرار گرفته است. از جمله اهداف ساخت این آزادراه کاهش تصادفات، کاهش زمان سفر و همچنین صرفه جویی سالانه ۴۰۰ میلیارد ریال در مصرف سوخت، کاهش ۶۰ کیلومتری طول آزاد راه نسبت به مسیر قدیمی خرم‌آباد - پلدختر - اندیمشک، کاهش بار ترافیکی و افزایش سرعت مطمئن در این محور عنوان شده است.^[۵۳]^[۵۴]

خسارت به طبیعت[ویرایش]

احداث این آزادراه دوهزار هکتار از عرصه‌های طبیعی استان لرستان را از بین برده است.^[۵۵] آزادراه خرم زال از نقاط بکر و جنگل‌های بلوط جنوب لرستان عبور کرده است.

فرودگاه[ویرایش]

ورود اولین هواپیما به فرودگاه خرم‌آباد، ۱۳۰۴

نوشتار اصلی: فرودگاه خرم‌آباد

فرودگاه خرم‌آباد در جنوب این شهر واقع شده است.^[۵۶] اولین هواپیما در سال ۱۳۰۴ در این فرودگاه به زمین نشست.^[۵۷] پس از انقلاب ۱۳۵۷ هیچ‌گاه پروازهای منظمی در این فرودگاه صورت نگرفته و در برخی مواقع این فرودگاه به صورت کامل تعطیل شده است.^[۵۸]^[۵۹]^[۶۰] تنها خط هوایی فعال در فرودگاه خرم‌آباد خط هوایی خرم‌آباد، فرودگاه مهرآباد است.

سانحه هوایی[ویرایش]

در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۸۰ یک فروند هواپیمای توپولف-۱۵۴ متعلق به شرکت ایران ایرتور از تهران به سمت فرودگاه خرم‌آباد حرکت کرد اما در ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه صبح هنگامی که آماده فرود در فرودگاه خرم‌آباد می‌شد دچار سانحه شده و سقوط کرد. پس از تحقیقات اولیه پرویز احمدی‌فر خلبان هواپیما مقصر سقوط شناخته شد^[۶۱] اما شایعاتی در خصوص اصابت موشک‌های زمین به هوای پادگان امام علی سپاه پاسداران به هواپیما وجود داشت. در این حادثه تمام ۱۱۹ نفر سرنشین هواپیما کشته شدند.^[۶۲]

راه‌آهن[ویرایش]

طی طرحی که در دولت محمود احمدی نژاد مطرح گردیده است با اختصاص بودجه‌ای ۱۳۰۰۰ میلیارد ریالی راه آهن سراسری از شهر دورود به شهر خرم‌آباد، و اندیمشک متصل می‌شود. این پروژه توسط محمود احمدی نژاد افتتاح گردیده و معاون ساخت و توسعه راه‌ها و راه آهن وزارت راه و شهرسازی ایران سرعت حرکت قطار در این مسیر را ۱۰۰ کیلومتر در ساعت عنوان کرده است.^[۶۳]

جاده‌ها[ویرایش]

آزادراه خرم‌زال، خرم‌آباد در مسیر آزادراه شماره ۵ قرار گرفته و دارای اهمیت ارتباطی و راهبردی است.

فاصله خرم‌آباد تا تهران ۴۹۰ کیلومتر و تا اهواز ۳۹۰ کیلومتر است. خرم‌آباد بر سر شاهراه تهران-خوزستان قرار گرفته و دارای اهمیت ارتباطی و راهبردی است. جاده‌های شماره ۳۵ و ۳۷ که مناطق شمال و غرب ایران را به جنوب و استان خوزستان متصل می‌کنند از خرم‌آباد می‌گذرند. مسیرهای دسترسی به خرم‌آباد عبارتند از:

خرم‌آباد - تهران: به سمت شمال شرق به طول ۴۹۰ کیلومتر از مسیر اراک.^[۶۴]
خرم‌آباد - اصفهان: به سمت شرق و به طول ۳۷۰ کیلومتر از مسیر الیگودرز.^[۶۴]
خرم‌آباد - اهواز: به سمت جنوب به طول ۳۷۵ کیلومتر از مسیر اندیمشک.^[۶۴]
خرم‌آباد - کرمانشاه: به سمت شمال غرب به طول ۳۲۰ کیلومتر از مسیر الشتر.^[۶۴]

پایانه مسافربری[ویرایش]

خرم‌آباد فاقد پایانه مسافربری برون استانی است و شرکت‌های مسافربری در بلوار شریعتی به صورت تعاونی و جداگانه به ارائه خدمات می‌پردازند و این امر باعث ایجاد ترافیک در ورودی شرق شهر خرم‌آباد به خصوص در بلوار شریعتی شده است. هرمز نصیری شهردار سابق خرم‌آباد در تیرماه سال ۱۳۹۱ اعلام کرد مبلغ ۷۰ میلیارد ریال وام برای ساخت یک پایانه مسافربری برون شهری درخواست شده و به زودی مراحل ساخت پایانه آغاز خواهد شد.^[۶۵]

فرهنگ[ویرایش]

سینماها[ویرایش]

سینما استقلال

خرم‌آباد دارای دو سینما است. قدیمی‌ترین سینمای این شهر استقلال نام دارد که پیش از انقلاب ۱۳۵۷ با نام آزیتا فعالیت می‌کرد. این سینما فعالیت خود را در سال ۱۳۶۹ از سر گرفت.^[۶۶]
در سال ۱۳۸۹ شش میلیارد ریال صرف بازسازی این سینما شد و امکانات مختلفی از جمله پخش صدای ساراند، لژخانوادگی و امکانات سرمایشی و گرمایشی به آن افزوده شد.^[۶۷] دومین سینما خرم‌آباد ارشاد نام دارد و در کنار سازمان ارشاد اسلامی شهر خرم‌آباد در میدان کیو واقع شده است.
سینما آریا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در میدان ۶ بهمن (امام خمینی) شهر خرم‌آباد ساخته شد اما پیش از انقلاب (۱۳۵۱) در اثر آتش سوزی از بین رفت.^[۶۸]

مطبوعات[ویرایش]

روزنامه جام‌جم لرستان و هفته‌نامه همشهری لرستان دو نشریه وابسته به روزنامه‌های جام‌جم و همشهری هستند که در خرم‌آباد به چاپ می‌رسند. از نشریات محلی چاپ شده در خرم‌آباد می‌توان به هفته‌نامه‌های بامداد، صدای ملت، فخر لرستان، افلاک لرستان، سیمره و دوهفته‌نامه رسالت دانشجو اشاره کرد.^[۶۹]

کتابخانه‌ها[ویرایش]

خرم‌آباد دارای پنج کتابخانه عمومی است. پروژه ساخت کتابخانه مرکزی این شهر از سال ۱۳۸۵ و با در نظر گرفتن بودجه ۳ میلیار تومانی آغاز شده است. مراحل ساخت این کتابخانه تا پایان سال ۱۳۹۰ حدود ۶۰ درصد پیشرفت داشته است.^[۷۰] از دیگر کتابخانه‌های شهر خرم‌آباد می‌توان به کتابخانه عمومی امام جعفر صادق، کتابخانه عمومی مطهری،^[۷۱] کتابخانه عمومی حضرت مهدی،^[۷۲] کتابخانه عمومی غدیر^[۷۳] و کتابخانه عمومی هفده شهریور اشاره کرد.^[۷۴]

سوگواری[ویرایش]

آئین گل‌مالی روز عاشورا در شهر خرم‌آباد

نوشتار اصلی: گل‌مالی

گِل مالی مراسمی است که مردم خرم‌آباد در سوگواری‌های مختلف از جمله در مرگ افراد خانواده و یا عزاداری‌های مذهبی انجام می‌دهند. گل مالی در زبان لری با عنوان خَرَّه گیری تلفظ می‌شود. خَرّه به معنای گِل است.^[۷۵]

سوگواری محرم[ویرایش]

اجرای این آئین به دلیل کشته شدن حسین بن علی در روز عاشورا است و دارای چند مرحله است که از روز هفتم محرم که به روز «تراش عباس» موسوم است شروع می‌شود. در روز هفتم محرم عزاداران حسین بن علی به حمام رفته و پس از اصلاح سرو صورت و نظافت کامل، لباس‌های تمیز می‌پوشند. از این روز به بعد، عده‌ای برای افروختن آتش در صبح عاشورا به جمع کردن و گردآوری هیزم جهت روشن کردن آتش می‌پردازند. عزادارانی که در گِل می‌افتند به کمک آتش خود را خشک می‌کنند. روز عاشورا، عزاداران فراخوانده شده با حضور در تکیه‌های محله و گل‌مالی کردن خود گرد آتش می‌ایستند تا از سرما محفوظ مانده و شروع به سینه زنی و عزاداری می‌کنند.^[۷۵]^[۷۶]

سازمان‌ها[ویرایش]

ساختمان صدا و سیمای لرستان، خرم‌آباد

شبکه افلاک[ویرایش]

نوشتار اصلی: شبکه افلاک

شبکه افلاک که با نام شبکه استانی سیمای مرکز لرستان نیز شناخته می‌شود. شبکه تلویزیونی استانی متعلق به سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است که ویژه مردم استان لرستان برنامه پخش می‌کند. تلویزیون از سال ۱۳۵۱ با نصب چند ایستگاه فرستنده تلویزیونی در خرم‌آباد بخشی از شهرستان‌های لرستان تحت پوشش قرار گرفت. برنامه‌های این مرکز پیش از ایجاد شبکه استانی از سال ۱۳۶۷ با افتتاح تلویزیونی محلی استان فعالیت خود را به طور منسجم در مر کز آغاز نمود.^[۷۷]

رادیو لرستان[ویرایش]

نوشتار اصلی: رادیو لرستان

رادیو لرستان در سال ۱۳۳۷ آغاز به کار کرد. در آن زمان نیروی ارتش و لشکرمستقر در خرم‌آباد به وسیله بی سیم، هفته‌ای یک روز به مدت شصت دقیقه برنامه‌های مختلفی پخش می‌کرد. در سال ۱۳۵۱ یک فرستنده یک کیلوواتی با پخش روزانه ۹ ساعت برنامه در خرم‌آباد آغاز به کار کرد که از این مدت ۸ ساعت به تقویت شبکه سراسری رادیو و یک ساعت نیز اختصاص به پخش اخبار و ترانه داشت. در سال ۱۳۵۲ در یکمین سالگرد تاسیس رادیو مرکز لرستان ساعات کار این مرکز به ۱۰ ساعت رسید که از این ده ساعت دو ساعت تولید محلی و بقیه آن تقویت شبکه بوده‌است.^[۷۷]

شهرداری[ویرایش]

نوشتار اصلی: شهرداری خرم‌آباد

شهرداری خرم‌آباد، سازمانی است دولتی که در ۱۳۰۵ خورشیدی تاسیس شد و اداره شهر خرم‌آباد را به عهده دارد.^[۷۸] این شهرداری هم‌اکنون شامل ۳ منطقه است.

سازمان آتش نشانی[ویرایش]

سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر خرم‌آباد در سال ۱۳۵۳ تنها با یک دستگاه کامیون مخصوص و دو نفر خدمه کار خود را آغاز کرد. این سازمان تا سال ۱۳۵۶ توانست یک ایستگاه مجهز در بلوار شریعتی تاسیس کند. هم اکنون این سازمان با ۲۲۶ نفر خدمه و کارمند و ۲۶ دستگاه خودروی سبک و سنگین و ۶ ایستگاه از مهمترین سازمان‌های آتش‌نشانی در استان لرستان است. که هم اکنون دوتا از ایستگاه‌های آتش نشانی در گلدشت‌های شرقی و غربی در میدان کریم خان و خیابان ایران زمین قرار دارد.^[۷۹]

اقتصاد و صنعت[ویرایش]

پیش از انقلاب ۵۷، شهر خرم‌آباد روند رو به رشدی را طی می‌کرد و در خصوص اشتغال، ایجاد فرصت شغلی و کارگاه‌های فعال در شرایط خوبی قرار داشت به نحوی که کارخانه‌های نیرپارس که در سال ۱۳۶۵ به ماشین سازی لرستان تغییر نام داد،^[۸۰] کارخانه پارسیلون، کارخانه صنایع چرم و پوست وابسته به کفش ملی،^[۸۱] شرکت کشت و صنعت خرم‌آباد و شرکت ژنراتور سازی ایران از جمله کارخانه‌های فعال در خرم‌آباد بودند.

پس از انقلاب ۵۷[ویرایش]

نرخ بیکاری در استان لرستان و همچنین شهر خرم‌آباد به عنوان بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر استان در سال ۱۳۸۹ معادل ۱۷،۳ درصد است^[۸۲] و نرخ بیکاری در بین سنین ۱۹ تا ۲۴ سال ۳۵٬۵ درصد است.^[۸۳] لرستان در پنج سال گذشته همواره در رتبه‌های نخست کشوری از نظر نرخ بیکاری قرار داشته است.^[۸۴]

تعطیلی صنایع[ویرایش]

پس از انقلاب ۵۷ صنعت در خرم‌آباد به طرز چشم‌گیری دچار رکود شد، بسیاری از کارخانه‌های مهم شهر مانند کارخانه صنایع چرم و پوست،^[۸۱] کارخانه پارسیلون^[۸۵] و دیگر کارخانه‎های شهر یا به دلیل خصوصی سازی و یا به دلیل خروج از استان لرستان به تعطیلی کشیده شدند. برخی صنایع خرم‌آباد همچنان فعال هستند که از آن جمله می‌توان به شرکت یخچال سازی بوژان اشاره کرد. این شرکت در سال ۱۳۷۰ آغاز به کار کرده است.^[۸۶]

کارخانه‌های در حال ساخت[ویرایش]

پس از انقلاب ۵۷ و خصوصاً پس از اتمام جنگ ایران و عراق وعده ساخت چند کارخانه بزرگ در شهر خرم‌آباد از سوی دولت‌های مختلف حکومت جمهوری اسلامی داده شده است که از آن جمله می‌توان به ساخت پتروشیمی خرم‌آباد^[۸۷]، ساخت کارخانه سیمان، ساخت نیروگاه و ساخت مجتمع ۵۰۰ هزار تنی نورد اشاره کرد.^[۸۸]^[۸۹]

آموزش[ویرایش]

حوزه علمیه کمالیه در مرکز شهر و در بافت قدیمی قرارگرفته است

نوشتار اصلی: فهرست مدرسه‌های خرم‌آباد

خرم‌آباد از نظر آموزش و پرورش به دو ناحیه تقسیم می‌شود. ناحیه یکم بخش‌های شمالی و مرکزی شهر را شامل می‌شود^[۹۰] و ناحیه دوم شامل بخش جنوبی شهر می‌شود.^[۹۱]

حوزه علمیه[ویرایش]

نوشتار اصلی: حوزه علمیه کمالیه

حوزه علمیه خرم‌آباد در سال ۱۳۲۸ و با حضور سید حسین طباطبایی بروجردی و روح‌الله کمالوند تاسیس شد. این حوزه علمیه به دلیل آنکه روح‌الله کمالوند از روحانیون سرشناس خرم‌آباد در راه اندازی آن نقش پررنگی داشت به نام حوزه علمیه کمالیه نام‌گذاری شد.^[۹۲]

مراکز آموزش عالی[ویرایش]

خرم‌آباد دارای ۶ مرکز آموزش عالی است، دانشگاه علوم پزشکی لرستان^[۹۳] وابسته به وزارت بهداشت و نیز دانشگاه لرستان وابسته به وزرات علوم، دو دانشگاه فعال دولتی در استان لرستان هستند که هر دو در شهر خرم‌آباد قرار گرفته‌اند.دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد^[۹۴] و دانشکده سما^[۹۵] نیز به عنوان دو دانشگاه غیر دولتی در خرم‌آباد فعال هستند. از جمله سایر مراکز آموزش عالی شهر خرم‌آباد می‌توان به دانشگاه پیام نور^[۹۶] و چندین مرکز آموزش علمی کاربردی وابسته به دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد لرستان اشاره کرد.

نوع دانشگاه	نام	سایت رسمی	توضیحات
دولتی	دانشگاه علوم پزشکی	سایت رسمی	هم‌اکنون تعداد ۱۷۷۱ نفر دانشجو در ۲۱ رشته مقطع تحصیلی در این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند.
دولتی	دانشگاه لرستان	سایت رسمی	قدیمی‌ترین دانشگاه در استان لرستان است. در سال ۱۳۵۶ تاسیس شده و دارای دانشکده‌های اقتصاد، علوم پایه، مهندسی، ادبیات و علوم انسانی و کشاورزی می‌باشد.
آزاد	آزاد اسلامی خرم‌آباد	سایت رسمی	دارای ۶ دانشکده شامل: فنی و مهندسی، تحصیلات تکمیلی، علوم پایه، کشاورزی، علوم انسانی و حقوق و علوم سیاسی است.
آزاد	دانشکده سما	سایت رسمی	هم‌اکنون حدود سه هزار دانشجو در ۱۰ رشته مشغول به تحصیل در این دانشکده می‌باشند.
غیره	دانشگاه پیام نور	سایت رسمی	در سال ۱۳۶۷ خورشیدی تأسیس شده‌است.

ورزش[ویرایش]

شهر خرم‌آباد دارای یک تیم فوتبال حرفه‌ای به نام باشگاه فوتبال کوثر لرستان است که در لیگ آزادگان است.^[۹۷] همچنین تیم‌های فوتبال خیبر و داتیس نیز در لیگ‌های پایین‌تر فوتبال ایران حضور دارند. امتیاز باشگاه فوتبال خیبر به تازگی واگذار شده است.^[۹۸]

اماکن ورزشی این شهر عبارتند از:

ورزشگاه تختی، که یک ورزشگاه چندمنظوره‌است.^[۹۹]
مجموعه ورزشی آرش میراسماعیلی، یک مجموعه ورزشی کوچک در شرق خرم‌آباد است.^[۱۰۰]

مسابقات جهانی کشتی پهلوانی[ویرایش]

نوشتار اصلی: مسابقات جهانی کشتی پهلوانی

نخستین دوره مسابقات جهانی کشتی پهلوانی با حضور ۳۷ کشتی‌گیر از ۲۴ کشور در سبک کشتی پهلوانی در روزهای ۳۱ اکتبر و ۱ نوامبر ۲۰۱۳ در سالن چاغروند شهر خرم‌آباد برگزار شد. این دوره از رقابت‌ها به نام غلامرضا تختی نام‌گذاری شده بود.^[۱۰۱]^[۱۰۲]

بیمارستان‌ها[ویرایش]

خرم‌آباد دارای ده بیمارستان است که از این تعداد، بیمارستان شهدای عشایر با ۱۹۲ تحت‌خواب بزرگترین بیمارستان فعلی استان لرستان است. بیمارستان تأمین اجتماعی با ۸۰ تخت‌خواب و بیمارستان شهید رحیمی با ۸۴ تخت‌خواب^[۱۰۳] دولتی هستند. بیمارستان‌های توحید، شفا، حاج کریم عسلی، بیمارستان تخصصی زنان باختر و ایران به صورت خصوصی اداره شده و در مجموع دارای ۳۱۰ تخت‌خواب می‌باشند.
همچنین بیمارستان کودکان شهید مدنی با ۶۰ تخت‌خواب به صورت تخصصی به خدمات دهی به گروه سنی کودکان و بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی قلب به بیماری‌های قلبی و بیمارستان اعصاب و روان به صورت تخصصی به بیماری‌های روانی اختصاص دارند.^[۱۰۴]

جاذبه‌های گردشگری[ویرایش]

لاله‌های واژگون اطراف شهر خرم‌آباد

شهر خرم‌آباد در دره‌ای خوش آب و هوا و پر آب قرار گرفته‌است. وجود چشمه‌های فراوان و آثار تاریخی متعدد باعث به وجود آمدن مجموعه‌ای از دیدنی‌های طبیعی و تاریخی در شهر خرم‌آباد شده‌است. وجود دریاچه کیو، سراب‌ها و چشمه‌ها در کنار آثار تاریخی مانند قلعه فلک‌افلاک، پل شاپوری، مناره آجری، سنگ نبشته و گرداب سنگی که خود مجموعه‌ای از آثار تاریخی و طبیعی است مجموعه‌ای بی نظیر را در شهر خرم‌آباد تشکیل داده‌است. در اطراف شهر خرم‌آباد نیز گردشگاه‌های بسیاری وجود دارد که از جمله آنها پارک جنگلی شوراب در جنوب شهر و پارک جنگلی مخمل‌کوه در شمال شهر را می‌توان نام برد. خرم‌آباد را می‌توان یکی از شهرهای توریستی ایران دانست.^[۱۰۵]

طبیعت نوژیان

پارک جنگلی شوراب، جنوب شهر خرم‌آباد

نوع پوشش گیاهی اطراف خرم‌آباد

دریافت آدرس جهانی از سازمان ملل[ویرایش]

خرم‌آباد از سوی دفتر منطقه‌ای اسکان بشر سازمان ملل متحد به عنوان یک شهر نمونه گردشگری انتخاب شده است. این انتخاب به منظور اجرای طرح توسعه پایدار شهری بر مبنای گردشگری است. محور اجرای این طرح قلعه فلک الافلاک است و ساماندهی فضای اطراف این قلعه و همچنین طرح مرمت و حفاظت از سایر آثار باستانی سطح شهر خرم‌آباد نیز جزء این طرح محسوب می‌شود. خرم‌آباد به عنوان نخستین شهر ایران به منظور اجرای این طرح از سوی دفتر منطقه‌ای اسکان بشر سازمان ملل متحد انتخاب گردیده و هزینه اجرای این طرح نیز ۷۰۰ هزار دلار اعلام شده است. خرم‌آباد هم اکنون از سوی دفتر منطقه‌ای اسکان بشر سازمان ملل متحد به عنوان شهر نمونه گردشگری انتخاب شده است.^[۱۰۶]^[۱۰۷]^[۱۰۸]

نقشه جای‌های دیدنی[ویرایش]

نقشه راهنمای آثار تاریخی و گردشگری خرم‌آباد

۱	قلعه فلک الافلاک
۲	گرداب سنگی
۳	غار اشگفت قمری
۴	پناهگاه پاسنگر
۵	کاروانسرای میرزا سید رضا
۶	پل آجری
۷	نگارخانه میرملاس
۸	آرامگاه باباطاهر
۹	پل شکسته
۱۰	مناره آجری
۱۱	آسیاب گبری
۱۲	سنگ نبشته
۱۳	غار کنجی
۱۴	امامزاده زید بن علی
۱۵	دریاچه کیو

آثار تاریخی[ویرایش]

فلک‌الافلاک[ویرایش]

نوشتار اصلی: فلک‌الافلاک

قلعه باستانی فلک‌الافلاک یا دژشاپورخواست که تاریخ ساخت آن به زمان ساسانیان بر می‌گردد از زمان قاجار به بعد به این نام خوانده می‌شود. فلک‌الافلاک بر فراز تپه‌ای دربلندترین نقطه شهر خرم‌آباد واقع شده‌است. نام قدیم آن دژ شاپورخواست بوده وبنای آن به دورهٔ ساسانیان می‌رسد این قلعه اکنون دارای ۸ برج است ولی درگذشته دارای ۱۲ برج بوده و به همین سبب به دوازده برجی نیزمعروف است. درقسمت شمالی زیر قلعه چشمه‌ای بنام گلستان جاری است ولی آب موردنیاز خود قلعه از چاهی به عمق ۴۰ متر که در میان قلعه وجود دارد تامین می‌شود. قلعه فلک‌الافلاک بر شهر خرم‌آباد کاملاً مشرف است و مساحت آن درحدود ۵۳۰۰ متر مربع است. فضای داخل آن به چهار تالار نسبتاً بزرگ حول دو حیاط و تعدادی تالار و اتاق تقسیم شده‌است. این بنا در عهد فتحعلیشاه قاجار مرمت گردیده و برج مرتفعی به آن افزوده شده و از آن پس فلک‌الافلاک خوانده شده‌است.^[۱۰۹]^[۱۱۰]

مناره آجری[ویرایش]

نوشتار اصلی: مناره آجری

مناره آجری یکی از آثار باستانی ارزشمند شهر خرم‌آباد می‌باشد. این بنا با قدمتی در حدود ۹۰۰ سال در جنوب خرم‌آباد و در کناره شهر قدیمی شاپورخواست بر روی پایه سنگی برپا شده و حدود ۳۰ متر ارتفاع دارد. قطر سطح تحتانی آن ۵/۵ متر است و با پیمودن ۲۹ پله دورانی می‌توان به بام مناره صعود نمود. ظاهراً از آن برای هدایت کاروان‌هایی که به سمت شهر باستانی شاپورخواست می‌آمده‌اند استفاده می‌شده‌است.^[۱۰۵]

سنگ نبشته[ویرایش]

پل شاپوری

نوشتار اصلی: سنگ نبشته خرم‌آباد

این سنگ نبشته که خط کوفی بر روی آن حک شده‌است در قسمت جنوبی شهر خرم‌آباد قرار دارد این سنگ بصورت یک مربع تراشیده‌است و در روی آن راجع به سند مالکیت چرای دام‌های موجود در آن زمان حک شده‌است. این سنگ نبشته به گونه‌ای ساخته شده‌است که چهار گوشه آن به سوی آثار باستانی پل شکسته، مناره آجری، فلک الافلاک و حوض موسی نشانه رفته‌است. این سنگ ریشه در کوه دارد و در چند سال اخیر به علت توسعه بلوار شریعتی خرم‌آباد برش داده و جابجا شده‌است.

پل شکسته[ویرایش]

نوشتار اصلی: پل شکسته (خرم‌آباد)

پل شکسته یا پل شاپوری یا به زبان لری طاقِ پیل اِشکِسَه یکی از شاهکارهای معماری دوره ساسانیان محسوب می‌شود و در ضلع جنوبی قلعه فلک افلاک در جنوب شهر خرم‌آباد در استان لرستان واقع شده‌است. پل شاپوری عامل ارتباط غرب استان لرستان امروزی با شرق و از آنجا به خوزستان و تیسفون (پایتخت ساسانیان) بوده‌است. این پل هم اکنون ویرانه‌ای بیش نیست که درجنوب غربی خرم‌آباد قراردارد این پل در زمان خود از شاه کارهای معماری به حساب می‌آمده و دارای ۲۸ طاق یا دهانه بوده‌است اما امروز تنها ۶ طاق آن به جای مانده‌است.پل شاپوری در راستای غربی -شرقی با ارتفاع ۱۶ متر ساخته شده‌است ودردهانه پرطاق موج شکن‌هایی لوزی شکل برای کاهش تخریب سیل تعبیه شده‌است.^[۱۱۱]

گرداب سنگی[ویرایش]

نوشتار اصلی: گرداب سنگی

گرداب سنگی یا به زبان لری گِردآو بَردینَه، یکی از آثار تاریخی بر جای مانده از دوره ساسانیان در شهر خرم‌آباد است. گرداب سنگی در مرکز شهر خرم‌آباد و در میان بافت قدیمی شهر در کنار میدان تختی واقع شده است. بنای گرداب سنگی دایره‌ای شکل است و به دور چشمه‌ای با استفاده از سنگ و ساروج ساخته شده است تا آب خارج شده از چشمه را ساماندهی کرده و سپس از طریق کانال آب چشمه را به نقاط مختلف شهر باستانی شاپورخواست منتقل کند.^[۱۰۵]

پارک‌ها[ویرایش]

پارک کیو

خرم‌آباد دارای ۱۰ پارک درون‌شهری ویک تفرجگاه کوهستانی است که عبارتند از:

پارک کوهستانی چهارده معصوم
پارک شریعتی، خیابان شریعتی
پارک کیو، در کنار دریاچه کیو
پارک زیباکنار، میدان ساکی
پارک معلم، خیابان ساحلی غربی
پارک دانشجو، میدان دانشجو
پارک بهشت، خیابان ساحلی بهشت
پارک شهر، ساحلی غربی
پارک زیتون، قاضی‌آباد
پارک شقایق، میدان امام حسین
پارک صخره‌ای، خیابان نواب صفوی^[۱۱۲]

دریاچه کیو

هتل‌ها[ویرایش]

خرم‌آباد در حال حاضر دارای ۱۱ هتل می‌باشد و همچنین سه هتل «پنج ستاره بام شهر»،«پنج ستاره شاپور خواست» و «چهار ستاره بین‌المللی سزّار(صخره ای)» نیز درحال ساخت می‌باشند.^[۱۱۳]^[۱۱۴]

هتل‌های خرم‌آباد عبارتند از:

هتل ۴ستاره رنگین کمان،شهدای شرقی چهارراه رنگین کمان
هتل استقلال، خیابان شریعتی، میدان دانشجو
هتل شقایق، میدان شقایق
هتل شهرداری، خیابان شریعتی، پارک شریعتی
هتل جهانگردی، میدان کیو
هتل عطر، خیابان انقلاب
هتل آپارتمان تابان، میدان آزادی، خیابان مجاهدین اسلام
هتل ارشیا، خیابان ساحلی دریاچه کیو
هتل فردیس، کیلومتر ۵ جاده الشتر
هتل کارون، خیابان شریعتی
هتل سالیز، میدان امام خمینی

ره‌آوردها[ویرایش]

از مهمترین ره‌آوردهای خرم‌آباد می‌توان به نوعی نان محلی به نام نان ساجی،^[۱۱۵] لبنیات، کاک، ترخینه و عسل^[۱۱۶] اشاره کرد. همچنین می‌توان گلیم، جاجیم^[۱۱۷] و صنایع چوبی را به عنوان دیگر ره‌آوردهای این شهر به شمار آورد.

ره‌آوردهای خرم‌آباد

شهرهای خواهرخوانده[ویرایش]

ژاپن، یاماگاتا^[۱۱۸]

جستارهای وابسته[ویرایش]

درگاه خرم‌آباد

پانویس[ویرایش]

↑ ^{پرش به بالا به: ۱٫۰} ^۱٫۱ ^۱٫۲ قاسمی، تاریخ خرم‌آباد، ۲۱۱.
↑ ^{پرش به بالا به: ۲٫۰} ^۲٫۱ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامه ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
پرش به بالا ↑ «وضعیت هوای خرم‌آباد». سازمان هواشناسی. بازبینی‌شده در ۵ فروردین ۱۳۹۱.
پرش به بالا ↑ «پیش شماره شهرستان‌های کشور» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه مخابرات ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «مشخصات شهردار خرم‌آباد» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه شهرداری خرم‌آباد. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «خایدالو» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه لغتنامه دهخدا. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «لرستان» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه لرستان آنلاین. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «فلک الافلاک، شاهکار معماری» ‎(فارسی)‎. جام‌جم آنلاین، ۰۶ فروردین ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «قلعه فلک‌الافلاک، سپهری بر فراز آسمان خرم‌آباد» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «خرم‌آباد». لغتنامه دهخدا. بازبینی‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۳.
پرش به بالا ↑ «پادشاهی شاپور ذوالاکتاف». نوسخن. بازبینی‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۳.
پرش به بالا ↑ خودگو، ق‍ل‍ع‍ه ف‍ل‍ک‌الاف‍لاک، ۲۰.
↑ ^{پرش به بالا به: ۱۳٫۰} ^۱۳٫۱ «پیشینه تاریخی شهر» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه شهرداری خرم‌آباد. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ مصاحب، دائرةالمعارف فارسی ۲، ۲۴۹۲.
پرش به بالا ↑ «لرستان در دوره اتابکان لر کوچک» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه حوزه هنری استان لرستان. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ ساماندهی و احیای پل گپ (صفوی) خرم‌آباد. روزنامه جام جم، ۶ شهریور ۱۳۸۹. ۱۵.
پرش به بالا ↑ «ساماندهی و احیای پل گپ (صفوی) خرم‌آباد» ‎(فارسی)‎. جام جم آنلاین، ۱۱ اکتبر ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «معرفی مسجد جامع خرم‌آباد در یک نگاه» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری قرآنی ایران، ۰۶ شهریور ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
↑ ^{پرش به بالا به: ۱۹٫۰} ^۱۹٫۱ محمدرضا جایدری. «خرم‌آباد در عصر قاجار، بخش ۱» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه سیمره، ۲۲ آبان ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
↑ ^{پرش به بالا به: ۲۰٫۰} ^۲۰٫۱ محمدرضا جایدری. «خرم‌آباد در عصر قاجار، بخش ۲» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه سیمره، ۲۲ آبان ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ قاسمی، خرم‌آباد شناسی، ۷۴.
پرش به بالا ↑ جایدری، هفته‌نامه سیمره، ۶.
پرش به بالا ↑ «میرملاث، اولین بلدیه خرم‌آباد» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه آفتاب، ۸ اسفند ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ قاسمی، خاطرات زندانیان فلک‌الافلاک، ۸.
پرش به بالا ↑ «پیش به سوی طبیعت بهشت وار لرستان/ تورهای رایگان برقرار شد». خبرگزاری مهر، ۳ فروردین ۱۳۹۱. بازبینی‌شده در ۱۶ آوریل ۲۰۱۴.
پرش به بالا ↑ «خرم‌آباد در فهرست ۲۰ شهر آلوده جهان قرار گرفت» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه رادیو فردا. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۲ مه ۲۰۱۴. بازبینی‌شده در ۱۲ مه ۲۰۱۴.
پرش به بالا ↑ «احداث منطقه گردشگری کم نظیر بام خرم‌آباد به سرعت در حال اجراست» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری لرستان، ۴ آذر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «مرثیه‌ای بر رودخانه خاموش خرم‌آباد. بازی کودکان در ازدحام زباله!» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر، ۲۱ تیر ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «KhorramAbad, Iran». Climate, Global Warming, and Daylight Charts and Data. بازبینی‌شده در ۱۹ آوریل ۲۰۱۴.
پرش به بالا ↑ «تغییرات جمعیت شهر خرم آباد».
پرش به بالا ↑ «Iran: largest cities and towns and statistics of their population» ‎(انگلیسی)‎. world gazetteer. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
↑ ^{پرش به بالا به: ۳۲٫۰} ^۳۲٫۱ ^۳۲٫۲ ^۳۲٫۳ ^۳۲٫۴ مجتبی قدیری معصوم. «روند تحولات جمعیت و آینده نگری آن در شهر خرم‌آباد» ‎(فارسی)‎. پرتال علوم انسانی و اسلامی، ۵ مرداد ۱۳۸۵. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۴. بازبینی‌شده در ۱۹ آوریل ۲۰۱۴.
پرش به بالا ↑ «FEYLĪ». iranica. بازبینی‌شده در ۲۵ آوریل ۲۰۱۴.
پرش به بالا ↑ طه نعمت. «مظلومیة الکورد الفیلیین عبر التاریخ ومحنة الانتماء الوطنی والقومی» ‎(عربی)‎. وب سایت فیلی. بازبینی‌شده در ۲۶ آوریل ۲۰۱۴.
پرش به بالا ↑ «لرفیلی». لغتنامه دهخدا. بازبینی‌شده در ۲۵ آوریل ۲۰۱۴.
پرش به بالا ↑ قایم مقامی، جهانگیر. جغرافیای بلاد و نواحی، عشایر خوزستان (قبائل سگوند). زبان و ادبیات یادگار، ۱۳۲۳. پایگاه مجلات تخصصی نور.
↑ ^{پرش به بالا به: ۳۷٫۰} ^۳۷٫۱ ^۳۷٫۲ راولینسون، هنری لرزیک. سفرنامه راولینسون: گذر از ذهاب به خوزستان. ترجمهٔ سکندر امان اللهی بهاروند. تهران: ترجم، ۱۳۶۲. ۱۵۲.
پرش به بالا ↑ «Luri, Northern» ‎(انگلیسی)‎. Ethnologue, Languages Of the World. بازبینی‌شده در ۲۶ آوریل ۲۰۱۴.
پرش به بالا ↑ Erik John Anonby. «Update On Luri:How Many Languges?» ‎(انگلیسی)‎. JSTOR: Journal of Royal Asiatic Society, Third Series, Vol. 13, No. 2, PP. 171-197، ژوئیه ۲۰۰۳. بازبینی‌شده در ۲۶ آوریل ۲۰۱۴.
↑ ^{پرش به بالا به: ۴۰٫۰} ^۴۰٫۱ «LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori» ‎(انگلیسی)‎. Iranica. بازبینی‌شده در ۲۶ آوریل ۲۰۱۴.
↑ ^{پرش به بالا به: ۴۱٫۰} ^۴۱٫۱ ^۴۱٫۲ ایرج کاظمی. «یهودیان خرم‌آباد» ‎(فارسی)‎. انجمن کلیمیان تهران، مرداد ۱۳۸۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «نگرانی از رشد ادیان و فرق مذهبی درنقاط مختلف کشور» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه مجذوبان نور، ۲۷ مرداد ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «برکناری دو درویش گنابادی از کار به علت درویشی» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه مجذوبان نور، ۵ آبان ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «تجمع دانشجویان دانشگاه آزاد خرم‌آباد در اعتراض به اخراج استاد احسان‌اله حیدری و دستگیری و بازداشت ۴ دانشجوی معترض» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه مجذوبان نور، ۲۰ فروردین ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «مجذوبان نور:آقای مسعود وحدت مجاز نماز درشهرستان خرم آباد شدند» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه مجذوبان نور، ۴ تیر ۱۳۹۰. بازبینی‌شده در 2013 25 June.
پرش به بالا ↑ «نادان‌های نامقدس علیه دراویش» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه مجذوبان نور، ۵ آبان ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «یادهای ماندگار خاطرات من و همسرم دکتر هوشنگ» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه آفتاب. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ روزنامه شرق. «سر طلایی، قیمت خود را نمی‌شکند» ‎(فارسی)‎. بانک اطلاعات نشریات کشور، ۲۹ تیر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «با ملی‌پوشان اعزامی به رقابت‌های جهانی والیبال» ‎(فارسی)‎. جام‌جم آنلاین، ۰۱ مهر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «پسر عموی رییس جمهور و بیژن کوشکی» ‎(فارسی)‎. وب‎گاه استقلالی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «مرتضی سپهوند مرد سال ورزش لرستان شد» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری فارس، ۲۳ اسفند ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «تشییع پیکر ناصر میرزایی» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر، ۷ شهریور ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «آزاد راه خرم‌آباد-پل زال افتتاح شد» ‎(فارسی)‎. جام جم آنلاین. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «آزاد راه خرم‌آباد-پل زال افتتاح شد» ‎(فارسی)‎. جام جم آنلاین، ۱۱ آبان ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «خسارات آزاد راه "خرم زال" به طبیعت لرستان باید جبران شود» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر، ۱۴ آبان ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «world aero data: Khorramabad» ‎(انگلیسی)‎. world aero data. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ قاسمی، خرم‌آباد شناسی ۳، ۱۴.
پرش به بالا ↑ «پروازهای شنبه هواپیمایی شرکت فارس قشم در فرودگاه خرم‌آباد لغو شد» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۲۹ بهمن ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «پرواز صبح چهارشنبه فرودگاه خرم‌آباد لغو شد» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۲۹ بهمن ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «فرودگاه خرم‌آباد هر روز بدتر از دیروز» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه فردانیوز، ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «تنگه گلیچ، ۴۸ ساعت پس از حادثه». وب‌گاه آرشیو روزنامه‌های ایران، پنجشنبه ۲۵ بهمن ۱۳۸۰. بازبینی‌شده در ۵ فروردین ۱۳۹۱.
پرش به بالا ↑ «سقوط هواپیمای مسافربری توپولوف ۱۵۴ ایران» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه راسخون. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «سرمایه گذاری ۱۳۰۰ میلیارد تومانی در راه آهن دورود - خرم‌آباد - اندیمشک» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر، ۱۸ مهر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
↑ ^{پرش به بالا به: ۶۴٫۰} ^۶۴٫۱ ^۶۴٫۲ ^۶۴٫۳ «فاصله شهرهای ایران» ‎(فارسی)‎. ستاره گشت آسمان. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «احداث ترمینال خرم‌آباد قطعی شد، شهردار: وضعیت کنونی در شان مردم نیست» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر، ۲۲ تیر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲ اوت ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲ اوت ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «سینما استقلال» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه سینما سوره. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «سینما استقلال خرم‌آباد بازگشایی شد» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر، ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ عاقلی، باقر. روز شمار تاریخ ایران (تهران: گفتار)، ۱۳۷۲، ۲.
پرش به بالا ↑ «لیست نشریات استان لرستان» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه رسانه‌های تبلیغاتی دابی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «واکاوی مشکلات کتابخانه مرکزی خرم‌آباد» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه واحد مرکزی خبر، ۲۴ اسفند ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «معرفی کتابخانه عمومی استاد شهید مطهری» ‎(فارسی)‎. پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه‌های ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «معرفی کتابخانه عمومی حضرت مهدی» ‎(فارسی)‎. پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه‌های ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «معرفی کتابخانه عمومی غدیر» ‎(فارسی)‎. پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه‌های ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «معرفی کتابخانه عمومی هفده شهریور» ‎(فارسی)‎. =پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه‌های ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
↑ ^{پرش به بالا به: ۷۵٫۰} ^۷۵٫۱ «گل مالی آیین ویژه مردم خرم‌آباد در روز عاشورا». خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۳ آذر ۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ۳ آذر ۱۳۹۱.
پرش به بالا ↑ «ویژه آیین گل‌مالی در عاشورا». نشریه اینترنتی مردم لر، ۶ آذر ۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ۳ آذر ۱۳۹۱.
↑ ^{پرش به بالا به: ۷۷٫۰} ^۷۷٫۱ «تاریخچه صدا و سیمای مرکز لرستان» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه صدا و سیمای مرکز لرستان، ۲۳ شهریور ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «تاریخچه شهرداری» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه شهرداری خرم‌آباد. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «تاریخچه سازمان» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر خرم‌آباد، ۷ اسفند ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «ماشین سازی لرستان» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه شرکت توسعه سرمایه گذاری امیرمنصور آریا. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
↑ ^{پرش به بالا به: ۸۱٫۰} ^۸۱٫۱ «کارخانه‌های مصادره شده از زبان مدیران انقلابی. کفش ملی ۱۱ هزار کارگر داشت» ‎(فارسی)‎. ایران تجارت، ۱ دی ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «نرخ بیکاری استان لرستان در سال جاری حدود دو درصد کاهش یافته است» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۲۶ اسفند ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «نرخ بیکاری سنین ۱۹ تا ۲۴ سال در لرستان ۳۵٬۵ است» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه روزنامه مردم‌سالاری، ۲۲ تیر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «آمار مقایسه‌ای نرخ بیکاری در ۵ سال اخیر». خبرگزاری مهر، ۳۱ مرداد ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۵ فروردین ۱۳۹۱.
پرش به بالا ↑ «کارخانه پارسیلون خرم‌آباد موضوع حیثیتی استان لرستان است». خبرگزاری غیردولتی لرستان، ۱۸ مهر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ‎۵ فروردین ۱۳۹۱.
پرش به بالا ↑ «تاریخچه شرکت و نکاتی پیرامون مشخصات فنی یخچال و یخچال فریزرهای بوژان». وب سایت شرکت بوژان. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ‎۵ فروردین ۱۳۹۱.
پرش به بالا ↑ «پتروشیمی خرم‌آباد در سال ۱۳۹۰ به بهره برداری می‌رسد». وب سایت رضا رحیمی‌نسب، نماینده خرم‌آباد در مجلس، ۴ مهر ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ‎۵ فروردین ۱۳۹۱.
پرش به بالا ↑ «کارخانه سیمان و نیروگاه خرم‌آباد، بودن یا نبودن». وب‌گاه روزنامه ابتکار، ۱۴اردیبهشت ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ‎۵ فروردین ۱۳۹۱.
پرش به بالا ↑ «احداث کارخانه ۵۰۰ هزار تنی نورد در خرم‌آباد». وب‌گاه روزنامه جام جم، ۰۳ آذر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ‎۵ فروردین ۱۳۹۱.
پرش به بالا ↑ «خرم‌آباد، ناحیه ۱» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه سازمان آموزش و پرورش استان لرستان. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «خرم‌آباد، ناحیه ۲» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه سازمان آموزش و پرورش استان لرستان. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «نگاهی به پیشینه تاریخی حوزه علمیه کمالیه خرم‌آباد» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری قرآنی ایران، ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «درباره دانشگاه» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه دانشگاه علوم پزشکی لرستان. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «تاریخچه دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد». وب‌گاه دانشگاه آزاد خرم‌آباد. بازبینی‌شده در ۵ فروردین ۱۳۹۱.
پرش به بالا ↑ «معرفی مرکز» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه دانشکده سما. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «درباره دانشگاه» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه دانشگاه پیام نور خرم‌آباد. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «طلسم ناکامی‌های کوثر خرم‌آباد با پیروزی برابر بهزیستی همدان شکسته شد» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۲۰ دی ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «تیم خیبر خرم‌آباد واگذار شد» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری لرستان، ۲۵ شهریور ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «ورزشگاه تختی خرم‌آباد بازسازی می‌شود» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری ایسنا، ۲۰ شهریور ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «آغاز مسابقات قهرمانی تیراندازی باکمان کشور در خرم‌آباد» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه صدا و سیمای مرکز لرستان، ۱۷ شهریور ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «مسابقات جهانی کشتی پهلوانی در خرم‌آباد آغاز شد». خبرگزاری فارس، ۹ آبان ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۳.
پرش به بالا ↑ «رقابت‌های دومین روز مسابقات جهانی کشتی پهلوانی در خرم‌آباد آغاز شد». خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران-استان لرستان، ۱۰ آبان ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۳.
پرش به بالا ↑ «تحویل بیمارستان شهید رحیمی خرم‌آباد و پایان انتظار ۷ ساله!» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر، ۷ بهمن ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «بیمارستانهای استانها (استان لرستان» ‎(فارسی)‎. بانک بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مادر. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
↑ ^{پرش به بالا به: ۱۰۵٫۰} ^۱۰۵٫۱ ^۱۰۵٫۲ «شهرستان خرم‌آباد» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه آفتاب، ۴ مرداد ۱۳۸۵. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «خرم‌آباد از سازمان ملل آدرس جهانی می‌گیرد» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر، ۲۶ مرداد ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «خرم‌آباد از سازمان ملل آدرس جهانی می‌گیرد» ‎(فارسی)‎. جام جم آنلاین، ۲۵ مرداد ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «تهیه طرح مطالعاتی گردشگری خرم‌آباد توسط دانشگاه وین» ‎(فارسی)‎. جام جم آنلاین، ۰۷ مهر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «=فلک الافلاک، شاهکار معماری» ‎(فارسی)‎. جام‌جم آنلاین، ۰۶ فروردین ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «قلعه فلک‌الافلاک، شکوه و صلابت تاریخ» ‎(فارسی)‎. آفتاب، ۲۵ بهمن ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «پل ساسانیان فرو ریخت» ‎(فارسی)‎. روزنامه همشهری، ۴ آبان ۱۳۸۷. بازبینی‌شده در ۵ فروردین ۱۳۹۱.
پرش به بالا ↑ «درختان پارک صخره‌ای خرم‌آباد قطع شد، درختان رفتند تا باغ بماند!» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر، ۲۸ آبان ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «اقامت در خرم‌آباد» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی لرستان، ۱۵ شهریور ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «هتل‌ها و مراکز اقامتی و گردشگری لرستان» ‎(فارسی)‎. پایگاه تحلیلی خبری یافته. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۳. بازبینی‌شده در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۳.
پرش به بالا ↑ «در پخت نان باید تنوع ایجاد شود» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری فارس، ۱۷ شهریور ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «خسارت ریزگردها به زنبورداران لرستانی، سوغات لرستان از عیار افتاد!» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر، ۴ شهریور ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «سوغات» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه سازمان میراث فرهنگی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
پرش به بالا ↑ «لرستان با یاماگاتای ژاپن خواهرخوانده شدند» ‎(فارسی)‎. بانک اطلاعات نشریات کشور، ۴ اردیبهشت ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.

منابع[ویرایش]

قاسمی، سیدفرید. خرم‌آباد شناسی. چاپ اول. خرم‌آباد: انتشارات افلاک، ۱۳۷۸. شابک ‎۹۶۴-۶۴۳۱-۲۸-۳.
خودگو، سعادت. ق‍ل‍ع‍ه ف‍ل‍ک‌الاف‍لاک: دژ ش‍اپ‍ورخ‍واس‍ت. چاپ اول. خرم‌آباد: انتشارات افلاک، ۱۳۸۳.
مصاحب، غلامحسین. دائرةالمعارف فارسی ۲. چاپ اول. تهران: امیرکبیر، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۸. شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۳۰۳-۰۱۳-۱.
قاسمی، سیدفرید. خاطرات زندانیان فلک‌الافلاک. چاپ اول. خرم‌آباد: پیغام، ۱۳۷۵. شابک ‎۹۶۴-۷۵۱۴-۲۲-۰.
قاسمی، سیدفرید. تاریخ خرم‌آباد. چاپ اول. خرم‌آباد: افلاک، ۱۳۷۵. شابک ‎۹۷۸-۶۲۲۰-۴۰-۲.
چاغروند خرم‌آبادی، میرزارحیم. جغرافیای لرستان. چاپ اول. خرم‌آباد: شقایق، ۱۳۷۶. شابک ‎۹۸۲-۷۱۴۵-۲۱-۴.

علی چگینی شنبه 27 اردیبهشت 1393 ساعت 10:41

0 نظر

وای

علی چگینی شنبه 27 اردیبهشت 1393 ساعت 09:52

0 نظر

1- شدت جاذبه در ماه تقریباً 7/1 است. اگر در سطح ماه وزن یک جسم 1/5 نیوتون باشد وزن آن در سطح زمین ....... خواهد بود .

الف)4/29 نیوتون ب) 1/5 نیوتون ج) 300 نیوتون د ) صفر

2- جرم یک مکعب فلزی به ضلع 2 سانتیمتر 056/0کیلوگرم است چگالی آن برابر ............گرم بر سانتیمتر مکعب می باشد .

الف) 007/0

ب) 28 ج) 028/0 د) -منبع اصلی انرژی های ما ر ابنویسید . ایستگاه علوم
2- انرژی خورشیدی در چه قسمتی از آن تولید می شود 3- انرژی خورشیدی از تبدیل انرژی....................به.................تولید می شود 4- دمای سطح و مرکز خورشید چقدر است 5- انواع سوخت ها را بنویسید

ایستگاه علوم
6- بیشترین انرژی ما را...................با...............درصد و بعد از آن..............با...............درصد و..................با..............درصد و بقیه را .........................و...................تشکیل میدهد

7- سه نوع سوخت فسیلی را نام ببرید

8- سوخت فسیلی...............درصد و سوخت هسته ای...........درصد انرژی ما را فراهم می کند

9- استفاده زیاد از سوخت فسیلی چه مشکلاتی را ایجاد می کند؟

10- منظور از انرژی تجدید ناپذیر چیست؟ ایستگاه علوم

11- چند انرژی تجدید ناپذیر را نام ببرید

12- سوخت فسیلی چگونه تشکیل می شود

13- نفت خام و گاز چگونه تشکیل می شود

14- زغال سنگ چگونه تشکیل می شود

15-سوخت فسیلی چه اثری دمای کره زمین دارد علت آن چیست؟
ایستگاه علوم
16-سوخت هسته ای چگونه گرما تولید می کند

17- منظور از انرژی تجدید پذیر چیست؟

18- چند انرژی تجدید پذیر را نام ببرید

19- انرژی خورشید چگونه به زمین می رسد؟

20- وظیفه صفحه خورشیدی چیست؟

21- نیروگاه خورشیدی چگونه کار می کند؟

22-صفحه خورشیدی در چه وسایلی وجود دارد؟

23- وظیفه آبگرمکن خورشیدی چیست؟
ایستگاه علوم
24- انرژی مورد نیاز ایستگاه بین المللی فضایی چگونه تامین می شود

25- باد چیست فیلم های آموزشی و سرگرمی

26- چند کاربرد آسیاب بادی را بنویسید؟

27- وظیفه توربین بادی چیست؟

28-مراحل تولید انرژی الکتریکی به وسیله توربین بادی را بنویسید؟

29-وقتی باد بر سطح آب می وزد چه تبدیل انرژی روی می دهد ؟

30- موج دریا چگونه به وجود می آید

31- درچه صورت موج دریا یزرگتر است ؟

32- برای مهار انرژی ذخیره شده در موج دریا از چه وسیله ای استفاده می کنیم

33- انرژی برق آبی یا هیدرولیک چیست؟

34- انرژی پتانسیل گرانش آب توسط..................و.......................تبدیل به انرژی الکتریکی می
شود ایستگاه علوم

35- پاک ترین روش تولید برق کدام است

36- چگونگی تبدیل انرژی آب پشت سد به انرژی الکتریکی را بنویسید

37-منظور از انرژی زمین گرمایی چیست؟ دانستنیهای علمی

38- چند دلیل بیاورید که انرژی گرمایی زمین را ثابت کند

39- چند کاربرد انرژی زمین گرمایی را بنویسید

40- در کدام مناطق ایران از انرژی زمین گرمایی استفاده می کنند

41- چگونه از انرژی زمین گرمایی استفاده می شود

42- انرژی خورشید از طریق......................در گیاهان ذخیره می شود

43- پسماند چیست
ایستگاه علوم
44-منظور از شرایط هوازی و بی هوازی چیست

45- زیست گاز چیست؟

46-چند کاربرد زیست گاز را بنویسید

47- کامپوست چیست
ایستگاه علوم
48-مراحل تبدیل سوخت زیستی به گاز را بنویسید

49- دو مزیت کاربرد گاز طبیعی به جای دیگر منابع تجدید پذیر چیست؟

50- دو عیب گاز طبیعی را بنویسید.

3- در کدام دو تغییر زیر جنبش مولکولها زیاد می شود ؟

الف)تبخیر و ذوب ب)ذوب و انجماد ج) میعان و چگالش د) تبخیر و میعان

ایستگاه علوم

4- میزان انبساط مقدار یکسانی از کدام ماده زیر در اثر مقدار مشخصی گرما کمتر است ؟

الف) اکسیژن ب) الکل ج) شیشه د) مس

5- بر اساس ساختار اتمی کدام یک از عبارت های زیر نادرست است ؟

الف) اتم ها دارای هسته ای با بار مثبت هستند

ب) نوترون ها دارای بار مثبت و در داخل هسته اتم می باشند

ج) در هر اتم در حالت عادی تعداد الکترون ها برابر پروتون ها می باشد

د) اندازه ی اتم های مواد مختلف با هم برابر نیست .

6- ماده ای که از کنار هم قرار گرفتن بی شمار اتم مثل هم تشکیل شده است ............... نام دارد ایستگاه علوم

الف) عنصر مولکولی ب) عنصر فلزی ج) ترکیب د) مخلوط

7- علی سه ماده را در اختیار دارد برای انها آزمایش سختی انجام داده است ماده A ماده B را خط می اندازد و ماده C هر دو ماده دیگر را می خراشد ترتیب سختی آنها در کدام گزینه درست آمده است ؟

الف)A>B>C ب) B>C>A ج) C>A>B د) A> C> B

8- درصد کربن در کدام یک از آلیاژهای زیر بیشتر است ؟

الف) فولاد زنگ نزن ب) برنج ج) فولاد د) چدن

9- کدام یک از جملات زیر درست است ؟ ایستگاه علوم

الف ) ازطلای خالص برای تولید وسایل زینتی گران قیمت استفاده می کنند .

ب) برنز آلیاژی از قلع و مس است که سختی آن از مس کمتر است .

ج) گاهی برای تهیه آلیاژ فلزات از نافلزها مانند کربن استفاده می کنند .

د) هرچه میزان مس در آلیاژ طلا بیشتر باشد سختی آن بیشتر است .

10- افزودن اکسید کدام فلز به لعاب سبب تولید ظروفی با رنگ سبزمی گردد؟

الف) مس ب) کروم ج) نیکل د) آهن

11- کدام گزینه درست نیست ؟

الف) 97درصد حجم آب کره دردریا ها و اقیانوس ها قرار دارد .

ب) 75 درصد سطح زمین را آب پوشانده است

ج) بیشترآبهای شیرین روی زمین در رودخانه ها جاری است .

د) بیشترآبهای شیرین به صورت یخچال ها میباشند

12- کدام گزینه در مورد جزر و مد صحیح نمی باشد ؟

الف) عامل جزر و مد باد می باشد . ایستگاه علوم

ب) به بالا آمدن آب مد و به پایین رفتن آب جزر می گویند .

ج) ازجزر و مد برای تولید برق استفاده می کنند .

د) از جزر و مد برای ماهیگیری استفاده می کنند .

13- کدامیک ازویژگی های آب های زیر زمینی می باشد ؟

الف ) مواد محلول آن ها کم است

ب) دمای آن ها ثابت نیست

ج) آلودگی میکروبی آن ها کمتراز آب های سطحی است

د) غالباً دارای بوی خاصی هستند

14- درکدامیک میزان آب های زیرزمینی بیشتر است ؟ ( مقداربارندگی یکسان)

الف) زمین کم شیب کم و بدون پوشش گیاهی

ب) زمین هموار و ماسه ای

ج) زمین رسی هموار ایستگاه علوم

د) زمین با شیب زیاد و پوشش گیاهی

15- محمد با نیروی80 نیوتون جسمی 40 کیلوگرمی را 3 مترروی زمین کشید اوچند ژول کارانجام داده است؟

الف) 1200 ژول ب) 480 ژول ج) 240 ژول د) 120 ژول

16- کدام گزینه از لحاظ انرژی با بقیه متفاوت است ؟

الف) فنر کشیده شده ب) آب پشت سد

ج) یک حبه قند د) تیر پرتاب شده

17- کدام وسیله ازلحاظ تبدیل انرژی عکس موتور الکتریکی عمل می کند ؟

الف) بلندگو ب) لامپ ج) اتو د) ژنراتور

18- کدام یک ازسوخت های فسیلی منشا گیاهی دارد ؟

الف) نفت ب) زغال سنگ ج) گاز د) نفت و گاز

19- پاک ترین و بهترین روش تولید برق کدام است ؟

الف) استفاده از باد ب) استفاده از انرژی خورشید

ج) برق آبی ایستگاه علوم د) برق هسته ای

20- منبع کدام یک از انرژی های زیر خورشید نیست ؟

الف) انرژی امواج دریا ب) انرژی زمین گرمایی

ج) انرژی هسته ای د) گزینه ب و ج

2- چند درصد سطح زمین را آب تشکیل می دهد؟

3- آب کره چیست؟

4-آب کره شامل چه آبهایی می باشد؟

5-با توجه به نمودار صفحه 97 درصد آبهای زمین.................و بقیه..............هستند

6-از بین آبهای شیرین بیشترین آن در..........................و بعد از آن در......................و کمتر از همه در..................قرار دارد

7- ابرها چگونه تشکیل می شود؟

8- بارش چگونه به وجود می آید؟

9- بارش به چه صورت هایی وجود دارد؟

10- انواع ابرها را نام ببرید(تحقیق)؟

11- تگرگ چگونه به وجود می آید؟

12- برف چگونه به وجود می آید؟

13- هواشناسی چیست؟

14- ابرها چگونه بارور می شوند؟

15- منظور از بارش مصنوعی چیست؟

16- پس از بارش آب ها به چه صورت در می آیند؟

17- منظور از آب جاری چیست؟

18- حوضه آبریز چیست؟

19- مقدار آب رودخانه در یک حوضه آبریز به چه عواملی بستگی دارد؟

20- هدف از احداث سد چیست؟

21- تبدیلات انرژی آب پشت سد تا ایجاد برق را بنویسید؟

22- مخروط افکنه چگونه تشکیل می شود؟

23- اهمیت مخروط افکنه را بنویسید؟

24- آبشار یا تنداب چیست؟

25- علت تشکیل آبشار چیست؟

26- سرعت آب رودخانه ها به چه عواملی بستگی دارد؟

27- در چه صورت مسیر رود مستقیم است؟

28- در چه صورت مسیر رود پر پیچ و خم است؟

29- آبدهی رود را تعریف کنید

30- فرمول آبدهی رود را بنویسید

31- اگر سرعت رود 3 متر بر ثانیه و سطح مقطع آن 20 متر مربع باشد آبدهی رود چقدر است؟

32- اگر آبدهی رود 6 متر مکعب بر ثانیه و سطح مقطع آن 2 متر بر ثانیه باشد سرعت رود چقدر است

33- مهمترین منابع آلوده کننده رودخانه ها را بنویسید

34- آلودگی رودخانه ها چه مشکلاتی را به وجود می آورد؟

35- دریاچه ر اتعریف کنید

36- دریاچه ها از چه نظر اهمیت دارند؟

37- بزرگترین دریاچه جهان.........................نام دارد

38- انواع دریاچه ها را نام ببرید

39 – علت تشکیل دریاچه خزر چیست؟

40- علت تشکیل دریاچه ارومیه چیست؟

41- دریاچه خزر در چه استان هایی قرار دارد؟

42- دریاچه....................در اردبیل قرار دارد که علت تشکیل آن.................................است.

43- غار علیصدر در استان................قرار دارد که علت تشکیل آن............................................است

44- علت های ایجاد دریاچه مصنوعی چیست؟ برای هر کدام مثالی بزنید

45- سیاره زمین از فضا به چه رنگی دیده می شود علت آن چیست؟

46- شکل سواحل دریا به چه صورت هایی دیده می شود؟

47- در چه صورت ساحل هموار و ماسه ای است؟

48- در چه صورت سواحل صخره ای و پرتگاهی است؟

49- حرکت آب دریا به چه صورت هایی است؟

50- موج آب چیست؟

51- موج دریا چه تاثیری بر ساحل دارد؟

52- سونامی یا آبتاز چیست؟

53- جریان دریایی چیست؟

54- دو علت جریان دریایی را نام ببرید؟ برای هر کدام مثالی بزنید

55- جزر چیست؟

56- مد چیست؟

57- علت جزر و مد چیست؟

58- کاربرد جزر و مد را بنویسید؟

59- یخچال طبیعی چیست؟

60- انواع یخچال های طبیعی را نام ببرید.

61- ضخامت کدام یخچال بیشتر است؟

علی چگینی شنبه 27 اردیبهشت 1393 ساعت 09:51

0 نظر

پرسش وپاسخ علوم هفتم فصل15

پرسش و پاسخ های متن علوم اول فصل15

1)کار دستگاه تنفس چیست؟ اکسیژن را برای سلول ها تامین و کربن دی اکسید را دفع می کند.

2)مسیر عبور هوا تا کیسه های هوایی را بنویسید.بینی-حنجره-حلق-نای-نایژه-نایژک-کیسه هوایی

3)توضیح کیسه های هوایی؟ انتهای نایژک قرار دارند. هر شش میلیون ها کیسه هوایی دارد. در اطراف کیسه های هوایی مویرگهای خونی فراوانی وجود دارند. بین این مویرگ ها و کیسه های هوایی تبادل گازهای تنفسی انجام می شود.

4)محل قرار گرفتن شش ها؟ درون قفسه سینه

5) دو کار قفسه سینه کدامند؟ 1- محافظت از شش ها 2- کمک به باز و جمع شدن آنها

6)محل پرده دیافراگم و نقش آن در تنفس؟ در پایین قفسه سینه قرار دارد که با تغییر شکل خود باعث دم و بازدم می شود.

7)دم چیست؟ ورود هوا از محیط بیرون به درون شش ها

8)باز دم چیست؟ خروج هوا از شش ها

9) در هوای سالم و بدون آلودگی چند در صد اکسیژن وجود دارد؟ 21 درصد

10) آیا آلودگی درصد اکسیژن را کاهش می دهد؟بله

11)حنجره کجا قرار دارد؟بعد از حلق و ابتدای نای

12)منظور از تارهای صوتی؟دو پرده ماهیچه ای که در حنجره قرار دارد.

13)چگونگی تولید صدا؟ عبور هوا از میان تارهای صوتی باعث ارتعاش و تولید صدا می شود.

14)به نظر شما هنگام صحبت کردن دم انجام می دهیم یا بازدم؟ بازدم

15) خون با کمک چه عاملی گازهای تنفسی را انتقال می دهد؟ گلبول های قرمز و پلاسما

16)چرا سلول ها به اکسیژن نیاز دارند؟ اکسیژن در فرایند آزاد کردن انرژی مواد قندی مثل قندها و چربی ها شرکت می کند.

17) در فرایند آزاد کردن انرژی چه گازی تولید می شود؟ کربن دی اکسید که خون آنرا از سلول ها دور می کند.

18)شکل و محل کلیه ها در بدن؟ به صورت دو اتدام لوبیایی شکل در طرفین ستون مهره ها و در بالای ناحیه کمر قرار دارند.

19)ویژگی رگی که به کلیه وارد می شود؟ سرخرگی است که انشعابی از آئورت است و خون را برای تصفیه به این اندام می آورد.

20) خون تصفیه شده چگونه از کلیه ها خارج می شود؟ توسط یک سیاهرگ و به بزرگ سیاهرگ زیرین

21) کار اصلی کلیه ها توسط چه چیزی انجام می شود؟ میلیون ها لوله پیچ در پیچ بنام لوله ادراری یا نفرون

22) نفرون ها چگونه ادرار را می سازند؟ مواد زائد مثل اوره و نمک های اضافی خون را به همراه مقداری آب از مویرگ ها می گیرند و ادرار می سازند.

23) ترتیب حرکت ادرار از نفرون تا مثانه؟ نفرون - لگنچه - میزنای - مثانه

24) احساس دفع ادرار چه موقع بوجود می آید؟ وقتی حجم ادرار در مثانه بیش از حد می شود.

25) تعریف محیط داخلی بدن؟ مایع بین سلولی که سلول های بدن را در بر می گیرد.

26) در چه صورت سلول های بدن بدرستی کار می کنند؟ در صورتی که نوع و مقدار مواد محیط داخلی ثابت بماند.

27) کلیه ها چگونه در تنظیم محیط داخلی بدن نقش دارند؟ با دفع مواد زائد ، آب و نمک های اضافی

28) یکی از مهمترین کار های کلیه کدام است و این کار را چگونه انجام می دهد؟ تنظیم میزان آب است - با کم و زیاد کردن دفع آب به صورت ادرار

پایان

علی چگینی شنبه 27 اردیبهشت 1393 ساعت 09:33

0 نظر

پرسش وپاسخ علوم هفتم فصل14

پرسش و پاسخ های متن علوم اول فصل14

1)چرا جانداران تک سلولی به دستگاه گردش مواد نیاز ندارند؟چون با محیط اطراف در تماس هستند.مواد مورد نیاز را مستقیماً از محیط می گیرند و مواد زائد را نیز به همان محیط می فرستند.

2)چرا ما به دستگاه گردش مواد نیاز داریم؟زیرا همه سلول های بدن ما با محیط ارتباط ندارند.

3)کار های اصلی دستگاه گردش مواد؟بردن مواد مغذی و اکسیژن برای سلول ها و گرفتن کربن دی اکسید و مواد زائد آنها

4)سه بخش اصلی دستگاه گردش خون؟1-قلب 2- رگ ها 3- خون

5)قلب چند گرم وزن دارد و سالانه چند لیتر خون را جابجا می کند؟300گرم-2میلیون لیتر

6)چگونگی حرکت خون در بدن؟قلب با ضربان خود خون را با فشار به درون رگ ها و اندام ها می فرستد و چون رگ ها به هم مرتبط هستند،خون دوباره به قلب بر می گردد و این کار به طور مداوم تکرار می شود.

7)ویژگی های قلب؟1-بافت ماهیچه ای و تو خالی است. 2-چهار حفره دارد،دو حفره در بالا و دو حفره در پایین

3-حفره های بالایی و پائینی به کمک دریچه های با هم ارتباط دارند. 4- درون حفره ها از بافت پوششی است که در تشکیل دریچه های قلبی نیز شرکت دارند. 5-بافت پیوندی در اطراف قلب و جود دارد که به حفاظت آن کمک می کند.

8)تعریف سرخرگ؟خون را از قلب خارج می کند. دیواره ضخیم و قابل ارتجاع دارد.

9)تعریف سیاهرگ؟خون را به قلب باز می گرداند.دیواره نازک و خاصیت ارتجاعی کمی دارد.

10)توضیح گردش خون عمومی؟خون سمت چپ اکسیژن بیشتری دارد و روشن است و از طریق سرخرگ آئورت به تمام نقاط بدن فرستاده می شود، تا نیاز سلول های بدن را به مواد مغذی و اکسیژن تامین کند.

11)توضیح گردش خون ششی؟در سمت راست قلب،خون تیره دارای کربن دی اکسید جریان دارد. این خون را بزرگ سیاهرگ ها به دهلیز راست می آورند . این خون که اکسیژن کمتری دارد وارد بطن راست می شود و از طریق سرخرگ ششی به شش ها می رود تا از آنجا اکسیژن جذب کند . خون اکسیژن دار و روشن از طریق سیاهرگ های ششی به دهلیز چپ و سپس به بطن چپ می رود تا دوباره در بدن به گردش در آید.

12)انشعابات سرخرگ ها در اندام ها تبدیل به چه می شود؟مویرگ

13)تعریف مویرگ؟دیواره آنها فقط از یک لایه بافت پوششی ساخته شده است و به قدری نازک و نفوذ پذیرند که مواد می توانند از آن خارج یا به آن وارد شوند.

14)مویرگ ها با اتصال به همدیگر چه چیز را بوجود می آورند؟ سیاهرگ

15) نبض چیست؟ فشار آوردن خون بر دیواره رگ ها متناسب با کار قلب باعث می شود قطر سرخرگ ها به طور متناوب کم و زیاد شود،که این اثر به صورت موجی در طول رگ به حرکت در می آید و ما آن را به صورت نبض در نقاط مختلف بدن حس می کنیم.

16)فشار خون چیست؟نیرویی است که از طرف خون بر دیواره رگ وارد می شود.

17) واحد فشار خون و عدد فشار خون طبیعی؟میلی متر جیوه و با دو عدد نشان می دهند- 120 روی 80

18)در بدن ما حدود چند لیتر خون جریان دارد؟5

19) تعریف خون؟ نوعی بافت است که از یک بخش مایع به نام پلاسما و یک بخش سلولی ساخته شده است.

20)ترکیبات پلاسما؟ آب ، مواد محلول به ویژه قند،نمک و پروتئین

21) سلول های خونی در کجا شناورند؟ پلاسما

22) سه وظیفه خون؟1- انتقال مواد که باعث ارتباط بین دستگاه های بدن می شود. 2- ایمنی بخشی 3- تنظیم دمای بدن

23)شکل و کار گلبول های قرمز؟ سکه مانند با وسط فرورفته- انتقال گازهای تنفسی در خون

24) شکل و کار گلبول های سفید؟ تقریباً کروی شکل- دفاع از بدن در برابر عوامل بیگانه مثل میکروب ها

25) شکل و کار پلاکت ها؟ بسیار ریز و شکل به خصوصی ندارند. - دخالت در انعقاد خون در هنگام خون ریزی

جلوگیری از هدر رفتن خون

پایان

علی چگینی شنبه 27 اردیبهشت 1393 ساعت 09:31

0 نظر

علی چگینی

جدیدترین یادداشت‌ها

بایگانی

گاه شمار

جستجو

خرم‌آباد

محتویات

تاریخچه[ویرایش]

پیش از اسلام[ویرایش]

خایدالو[ویرایش]

شاپورخواست[ویرایش]

پس از اسلام[ویرایش]

پایتخت اتابکان لر[ویرایش]

دوره صفویان[ویرایش]

دوره قاجار[ویرایش]

دوره پهلوی[ویرایش]

جغرافیا و آب‌وهوا[ویرایش]

موقعیت[ویرایش]

آب و هوا[ویرایش]

آلودگی هوا[ویرایش]

کوه‌ها[ویرایش]

رودخانه[ویرایش]

تغییرات دما[ویرایش]

مردم شناسی[ویرایش]

رشد جمعیت[ویرایش]

اقوام[ویرایش]

گویش خرم‌آبادی[ویرایش]

اقلیت‌های مذهبی[ویرایش]

یهودیان[ویرایش]

دراویش گنابادی[ویرایش]

سرشناسان[ویرایش]

محله‌ها[ویرایش]

ترابری[ویرایش]

آزادراه خرم‌زال[ویرایش]

خسارت به طبیعت[ویرایش]

فرودگاه[ویرایش]

سانحه هوایی[ویرایش]

راه‌آهن[ویرایش]

جاده‌ها[ویرایش]

پایانه مسافربری[ویرایش]

فرهنگ[ویرایش]

سینماها[ویرایش]

مطبوعات[ویرایش]

کتابخانه‌ها[ویرایش]

سوگواری[ویرایش]

سوگواری محرم[ویرایش]

سازمان‌ها[ویرایش]

شبکه افلاک[ویرایش]

رادیو لرستان[ویرایش]

شهرداری[ویرایش]

سازمان آتش نشانی[ویرایش]

اقتصاد و صنعت[ویرایش]

پس از انقلاب ۵۷[ویرایش]

تعطیلی صنایع[ویرایش]

کارخانه‌های در حال ساخت[ویرایش]

آموزش[ویرایش]

حوزه علمیه[ویرایش]

مراکز آموزش عالی[ویرایش]

ورزش[ویرایش]

مسابقات جهانی کشتی پهلوانی[ویرایش]

بیمارستان‌ها[ویرایش]

جاذبه‌های گردشگری[ویرایش]

دریافت آدرس جهانی از سازمان ملل[ویرایش]

نقشه جای‌های دیدنی[ویرایش]

آثار تاریخی[ویرایش]

فلک‌الافلاک[ویرایش]

مناره آجری[ویرایش]

سنگ نبشته[ویرایش]

پل شکسته[ویرایش]

گرداب سنگی[ویرایش]

پارک‌ها[ویرایش]

هتل‌ها[ویرایش]

ره‌آوردها[ویرایش]

شهرهای خواهرخوانده[ویرایش]

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

منابع[ویرایش]

پرسش وپاسخ علوم هفتم فصل15

پرسش وپاسخ علوم هفتم فصل14